Wat is THC? Wat is het verschil met CBD?

Er is toenemende belangstelling voor de groeiende beschikbaarheid van producten die uit de cannabisplant worden gewonnen. Hoewel cannabidiololie (CBD) steeds populairder wordt, is tetrahydrocannabinol (THC) het eerste bestanddeel van de cannabisplant die bij velen opkomt. Ondanks enkele gelijkenissen, zijn er ook enkele fundamentele verschillen tussen CBD die we in dit artikel zullen bespreken.

Laatste update: 12 mei 2022.

Wat is THC?

THC is een van de belangrijkste chemische bestanddelen van de bloem van de cannabisplant en werd voor het eerst in 1964 ontdekt door de Israëlische scheikundige Raphael Mechoulam.¹ Het is vooral bekend als het actieve bestanddeel van de plant dat verantwoordelijk is voor de psychoactieve werking en de bijhorende euforie wanneer het recreatief in hoge concentraties wordt toegediend.

THC behoort tot een groep componenten die bekend staan als cannabinoïden. Er zijn tot nu toe meer dan 140 cannabinoïden uit de cannabisbloem geïdentificeerd.² Deze cannabinoïden hebben een vergelijkbare structuur als THC en binden zich in het menselijk lichaam aan cannabinoïdereceptoren.³ Naast THC is de bekendste cannabinoïde CBD.

Waar staat THC voor?

THC is een afkorting van tetrahydrocannabinol. De term wordt met name gebruikt voor de samenstelling (−)-trans-Δ9-tetrahydrocannabinol. Er zijn echter verschillende andere verbindingen die ofwel een vergelijkbare chemische structuur hebben als THC en/of vergelijkbare eigenschappen hebben. Dit zijn: 

• Dronabinol. Dit is een synthetische versie van (−)-trans-Δ9-tetrahydrocannabinol die in de farmaceutische industrie wordt gebruikt. Het is in de Verenigde Staten goedgekeurd voor gebruik bij de behandeling van anorexia, die verband houdt met het immuundeficiëntiesyndroom (AIDS) en door chemotherapie veroorzaakte misselijkheid en braken. Dronabinol is in capsules verkrijgbaar onder de merknaam Marinol. Het is alleen met een artsenverklaring via de apotheek verkrijgbaar.
• Delta-8-tetrahydrocannabinol. Deze stof verschilt qua structuur een klein beetje van (−)-trans-Δ9-tetrahydrocannabinol, maar wordt niet in hoge concentraties in de cannabisplant aangetroffen.
• Nabilon. Dit is een synthetische vorm van (−)-trans-Δ9-tetrahydrocannabinol.

In de rest van dit artikel zal THC worden gebruikt om te verwijzen naar (−)-trans-Δ9-tetrahydrocannabinol, tenzij anders is vermeld.

Wat is het verschil tussen CBD en THC?

THC en CBD bestaan beide uit 21 koolstofatomen, 30 waterstofatomen en 2 zuurstofatomen. Hoewel ze ook qua vorm op elkaar lijken, zorgen hun subtiele verschillen voor compleet andere effecten in het menselijk lichaam.

Beide verbindingen werken in op het lichaamseigen endogene cannabinoïdesysteem, ook wel het endocannabinoïdesysteem genoemd. Dit bestaat uit neurotransmitters (zogenaamde 'boodschapperstoffen') die lijken op cannabinoïden die in de cannabisplant worden aangetroffen, endocannabinoïden genaamd, en cannabinoïde-receptoren.

Het endocannabinoïdesysteem speelt een regulerende rol bij de afgifte van andere moleculen en receptoren. In de wetenschap wordt het ook wel aangeduid als de ‘nature’s dimmer switch’, in het Nederlands dus 'de natuurlijke dimschakelaar'.⁴

Cannabinoïde Receptor 1 (CB1) wordt voornamelijk aangetroffen in het centrale zenuwstelsel en als het actief is, wordt de overdracht tussen verschillende neuronen gedempt.⁵

Cannabinoïde Receptor 2 (CB2) wordt meestal aangetroffen in cellen die deel uitmaken van het immuunsysteem.⁵

THC activeert zowel CB1- als CB2-receptoren. Er wordt aangenomen dat CB1-receptoren emoties, coördinatie en cognitie reguleren.⁶

CBD speelt een complexe rol bij cannabinoïdereceptoren. CBD remt de afbraak van endocannabinoïden, waardoor er meer endocannabinoïden beschikbaar komen om de cannabinoïdereceptoren te activeren.⁶

Daarnaast is er een uitgebreid systeem van andere receptoren en eiwitten die door zowel THC als CBD worden beïnvloed, wat tot verschillende eigenschappen leidt.⁷

THC versus CBD

Na het lezen van dit artikel zal je begrijpen wat THC is en hoe het van CBD verschilt. We beginnen met het vergelijken van de structuur.

Wat is de structuur van THC?

THC bevat 21 koolstofatomen, 30 waterstofatomen en 2 zuurstofatomen. Dit komt overeen met CBD en ze hebben dan ook dezelfde chemische formule (C21H30O2).

Zoals te zien is in onderstaande figuur bevatten alle cannabinoïden, dus niet alleen THC en CBD, een dibenzopyran ring en een hydrofobe alkylketen.

Er zijn echter ook variaties die resulteren in de individuele eigenschappen van THC, CBD en de minder vaak voorkomende cannabinoïden.

Figuur 2 – Structuur van tetrahydrocannabinol (THC), cannabidiol (CBD) en andere cannabinoïden uit de cannabisplant:

Wat doet THC?

THC activeert zowel CB1- als CB2-receptoren. Door zijn werking op cannabinoïde-receptoren in het centrale zenuwstelsel reguleert THC de neurotransmissie, wat tot psychotrope effecten leidt, waaronder de regulering van emoties, motorische coördinatie en cognitie.⁸

THC functioneert ook als agonist (= tegengestelde werking) op perifere pijnreceptoren, de zogenaamde transient receptor potential (TRP) kanalen. Bij de juiste dosering kan THC deze receptoren desensibiliseren en de perifere pijninvoer verminderen.⁹

De belangrijkste werking van CBD is echter het remmen van de afbraak van de endocannabinoïde anandamide, die de CB1-receptor direct activeert.¹⁰

Hoe ziet THC eruit?

THC en CBD komen in verschillende vormen voor. Ze zijn vooral te vinden in de gedroogde bloem van de cannabisplant. Vervolgens kan de bloem worden verwerkt om cannabinoïden te onttrekken en oliën, capsules, zuigtabletten en andere manieren om THC en CBD toe te dienen, te creëren.

Medisch gebruik van THC:

THC wordt, wanneer het in een medische omgeving wordt voorgeschreven, normaliter met de laagst mogelijke dosis toegediend. Een snelle verhoging van de dosis kan de kans op bijwerkingen vergroten.

CBD wordt, wanneer het in een medische omgeving wordt gebruikt, meestal in hogere doses toegediend dan THC, omdat hogere doses beter worden verdragen. De hoeveelheid CBD kan per medische indicatie verschillen. Voor epilepsie, bijvoorbeeld, is de gebruikelijke dosis zoals beschreven in gecontroleerde onderzoeken tussen de 10-20 mg/kg/dag.¹¹ Bij chronische pijn zijn de voorgeschreven doses echter meestal lager.

Wat zijn de voordelen van THC?

THC wordt als bestanddeel gebruikt van behandelingsprogramma's waarbij gebruik wordt gemaakt van op cannabis gebaseerde geneesmiddelen.

In sommige landen kunnen geneesmiddelen op basis van cannabis worden voorgeschreven als behandeling voor aandoeningen waarvoor voldoende klinisch bewijs is geleverd door een gespecialiseerde medisch adviseur, ondersteund door een multidisciplinair team. De grootste groep patiënten die op cannabis gebaseerde geneesmiddelen met THC voorgeschreven krijgen, bestaat uit patiënten met chronische pijn.¹²

Er zijn aanwijzingen uit het Britse Medical Cannabis Registry dat de levenskwaliteit, de slaap en de ernst van de pijn na zes maanden zijn verbeterd bij mensen die geneesmiddelen op basis van cannabis kregen voorgeschreven voor chronische pijn.¹³

Een soortgelijke analyse van patiënten die zes maanden behandeling voor angst hadden voltooid, toonde een aanzienlijke vermindering aan van matige tot lichte angst volgens gevalideerde beoordelingsinstrumenten.⁶

Toch zijn er onvoldoende statistische gegevens over onderzoeken om THC te overwegen, behalve bij bepaalde aandoeningen waar onvoldoende respons is geweest op eerstelijnsbehandelingen.

Wat zijn de bijwerkingen van THC?

De bijwerkingen van THC en CBD kunnen sterk variëren en is afhankelijk van de persoon, de gebruikte producten en de dosis. Volgens de bestaande gegevens over de maximaal getolereerde doses THC (totale dosis 120 mg) en CBD (totale dosis 120 mg) die geneesmiddelen op basis van cannabis bevatten, kunnen de bijwerkingen van mild tot ernstig zijn. Een overzichtje:

• Zeer vaak voorkomende bijwerkingen (bij meer dan 1 op de 10 mensen):
  • zich slaperig voelen
  • verminderde eetlust
  • diarree
  • koorts
  • vermoeidheid
  • braken of misselijkheid
• Vaak voorkomende bijwerkingen (bij meer dan 1 op de 100 mensen):
  • gebrek aan energie of duizeligheid
  • wazig zicht
  • meer eetlust dan normaal
  • moeilijk spreken
  • verandering van smaak of droge mond
  • obstipatie of diarree
  • verkoudheid, keelpijn
  • luchtweginfecties (longontsteking, bronchitis)
  • bloedonderzoek waaruit blijkt dat het peil van bepaalde leverenzymen is gestegen of dat de lever is beschadigd (tekenen zijn onder meer: buikpijn, misselijkheid en onwel voelen, donker worden van de urine of geelzucht)
  • trillen van het lichaam of delen ervan
  • slecht humeur (prikkelbaar, agressief)
  • slapeloosheid
  • hoesten
  • uitslag
  • verhoogde eetlust of gewichtsverlies
  • sialorroe (verhoogde speekselaanmaak)
  • urineweginfectie
  • abnormaal gedrag of opwinding
  • evenwichtsverlies of omvallen
• Minder vaak (bij minder dan 1 op de 100 mensen):
  • flauwvallen
  • veranderingen in polsslag, hartslag of bloeddruk
  • buikpijn
  • mond of tanden veranderen van kleur

Word je high van THC?

Wanneer cannabis voor recreatieve doeleinden wordt gebruikt, is dat meestal met de bedoeling om een ‘high’ of euforie te bereiken. Bij de cannabisplant is THC verantwoordelijk voor dit effect. Daardoor bevatten recreatieve soorten vaak hogere concentraties THC en worden ze in grotere hoeveelheden geconsumeerd.

Wanneer THC een bestanddeel is van op cannabis gebaseerde geneesmiddelen, is deze euforie een ongewenste bijwerking. Om dit te verzachten wordt THC vaak in lage concentraties en hoeveelheden toegediend, waarna het langzaam wordt verhoogd zodat de patiënt tolerantie opbouwt voor dit specifieke effect.

CBD veroorzaakt geen ‘high’ omdat het niet direct de CB1-receptoren activeert die verantwoordelijk zijn voor dit effect.¹⁴

Is THC zichtbaar bij een drugstest?

THC kan worden opgespoord met behulp van drugstesten, waaronder urine-, speeksel-, haar- en bloedmonsters. THC heeft een lange halfwaardetijd en kan 30 dagen of langer in monsters worden aangetroffen.¹⁵ In haarmonsters kan het tot 90 dagen na consumptie worden aangetroffen.¹⁶

De periode dat het in het lichaam aanwezig blijft of bij een drugstest opduikt, hangt af van:

• Lichaamsvet van het individu
• Snelheid van metabolisme
• Frequentie en hoeveelheid consumptie
• Gevoeligheid en type drugstest

Er zijn geen drugstesten voor CBD, omdat het geen gecontroleerd medicijn is. Veel CBD-producten bevatten echter sporen van THC. Het is daarom mogelijk, afhankelijk van de samenstelling en kwaliteit van een CBD-product, dat dit kan resulteren in een positief drugstestresultaat voor THC.

Wat is THC-olie?

Om de samenstelling oraal of onder de tong te kunnen gebruiken, wordt THC toegevoegd aan oplossingen op oliebasis. THC is namelijk vetoplosbaar. 

Wanneer dit wordt gebruikt in geneesmiddelen op basis van cannabis, heeft dit als voordeel dat de individuele dosis beter kan worden gecontroleerd. Bovendien leidt het tot een langzamere, langdurigere afgifte van de klinische effecten.

Conclusies

THC en CBD hebben dezelfde chemische basisstructuur wat betreft koolstof-, waterstof- en zuurstofatomen. De structuur van elke molecule heeft duidelijk verschillende effecten op het menselijk lichaam. Daardoor is ook de regelgeving rond beide stoffen verschillend. 

THC staat vooral bekend om zijn psychotrope effecten bij recreatieve gebruikers, hoewel er steeds meer bewijs komt voor de therapeutische effecten in op cannabis gebaseerde medicinale producten. Dit bewijs is echter nog steeds onvoldoende om het gebruik ervan aan te bevelen, met uitzondering voor wie eerstelijnsbehandeling voor medische aandoeningen heeft gefaald.

CBD veroorzaakt dan weer geen ‘high’ na consumptie, wat waarschijnlijk heeft geleid tot minder legale beperkingen. Daardoor zijn er ook supplementen met CBD verkrijgbaar in Nederland. CBD-producten die niet op recept worden verkregen, hebben echter weinig tot geen klinisch onderzoek om hun effect op specifieke aandoeningen of de algemene gezondheid te evalueren.