Omgaan met angst, onrust en stress bij honden

Allereerst is het belangrijk te snappen dat er een verschil is tussen angst, onrust en stress bij honden. Angst, onrust en stress zijn 3 verschillende gemoedstoestanden die je hond kan ervaren. 

Hoewel deze 3 gemoedstoestanden verschillend zijn, zijn de symptomen en behandelingen vaak wel hetzelfde en uiten ze zich alle 3 zowel fysiek als gedragsmatig bij je hond. 

Net zoals bij mensen zijn honden en de situaties waarin ze zich bevinden allemaal uniek. Zo zijn er dan ook veel verschillende oorzaken waardoor honden zich angstig, onrustig of gestrest kunnen voelen. Het is heel vervelend als je de oorzaak niet weet, omdat je dan ook niet weet hoe jij, een arts of gedragstherapeut, er iets aan kan doen. Voorbeelden van oorzaken van angst, onrust en stress bij honden waar je op kan letten zijn:¹ 

Daarnaast zijn er ook nog oorzaken die voor veel hondenbaasjes misschien iets minder voor de hand liggend zijn. Baasjes hebben namelijk een grotere invloed op de mentale gezondheid van hun hond dan ze zich vaak beseffen. 

Zo kunnen mensen uit zorg en liefde aan het begin té voorzichtig en beschermend met hun hond omgaan waardoor ze op latere leeftijd, vanaf 14 weken, te weinig gewend zijn en eerder angst of onrust ervaren. Bij het opvoeden van kinderen komt dit ook voor en kennen we dit als ‘helikopter opvoeden’. Ouders proberen dan een perfecte ouder te zijn en zijn intensief betrokken bij het leven van hun kind en zorgen voor overmatige bescherming, wat vaak averechts werkt. Bij honden is dit ook zo en gaat het dan vooral om het niet genoeg socialiseren met andere honden en het beschermen tegen drukte en omgevingsgeluiden.² 

Ook zijn honden van nature erg instinctief-empathisch en zal jouw gemoedstoestand als baasje altijd invloed hebben op de gemoedstoestand van je hond. Deze 'emotionele overdracht' tussen verschillende soorten, zoals psychologen het noemen, is gebaseerd op zowel psychologische als fysiologische elementen, maar ook door gedrag. Recent onderzoek heeft aangetoond dat de overdracht van emoties wordt beïnvloed door verschillende factoren. Denk hierbij aan het vrijkomen van specifieke hormonen, zoals oxytocine bij mensen, veranderingen in de lichaamsgeur van het baasje, de activering van essentiële neuronen bij zowel de hond als de eigenaar, en andere fysiologische aspecten.³ 

Daarnaast hebben ook de darmen van honden een onderschatte invloed op angst en stress. Samengevat is de darm-hersen-as bij dieren net als bij mensen de tweerichtingscommunicatie tussen de darmen en de hersenen. Dit gebeurt via diverse kanalen, waaronder het zenuwstelsel, het immuunsysteem, neurotransmitters en (stress)hormonen. Dit betekent dat wat er in het spijsverteringsstelsel van je hond plaatsvindt, aanzienlijke invloed kan hebben op zijn of haar mentale en emotionele welzijn. Tegelijkertijd kunnen de mentale en emotionele toestand van je hond ook weer de darmen beïnvloeden.⁴ 

Om achter de oorzaak van de angst en/of onrust te komen, is het belangrijk dat je weet dat je hond ergens mee zit. Om hierachter te komen, is het fijn om proactief op de hoogte te zijn van bepaalde symptomen bij honden en hier angst en onrust in te herkennen. Zo kun je angst en onrust bij je hond aan het volgende herkennen: 

Wanneer een hond te lang met bepaalde angsten rondloopt, zal dit verergeren en kan de hond heftige fysieke klachten krijgen. Vaak komt dit voor als een angst verandert in een fobie of stress door het constant ervaren van een angstige situatie. Je kan hierbij denken aan de volgende klachten: 

Het is belangrijk om te weten hoe je moet reageren als je hond angstig is. Dit kan namelijk helpen om hun welzijn te verbeteren en stressvolle situaties te minimaliseren. Hier zijn praktische tips om angst en onrust bij honden te verminderen of voorkomen: 

Hoewel je zelf dus ook een en ander kan doen, is het wel belangrijk om tijdig een professional te raadplegen. Zo voorkom je dat het van kwaad naar erger gaat. Je kan voornamelijk op de volgende twee punten letten om deze overweging te maken en een dierenarts in te schakelen: 

Wanneer je besluit om een bezoek te brengen aan de dierenarts, kun je in grote lijnen de volgende stappen verwachten: 

De aanpak en stappen zullen per professional verschillen, afhankelijk van de hond en de situatie. 

Wanneer je hebt ontdekt dat jouw hond angst en onrust ervaart, is het belangrijk om te onthouden dat elke hond en elke situatie uniek is, dus het kan enige tijd en aanpassing vergen om de beste aanpak te vinden om de angst van jouw hond te verminderen. Probeer eerst goed naar de symptomen te kijken en een oorzaak te vinden. Daar kan je dan mee aan de slag. Kan je zelf niet achter de oorzaak komen, hebben de tips geen effect of ben je niet zeker over de zaak? Raadpleeg altijd een dierenarts of een professionele gedragstherapeut voor begeleiding en de passende behandeling die jouw lieve viervoeter verdient.