Rugpijn: oorzaken, symptomen en behandelingen

01/08/20244 minuten

Pijn, een steek, een scherpe, steken. Klinkt dat bekend? Rugpijn is een probleem dat maar al te vaak voorkomt en velen van ons hebben er last van. Naar schatting heeft 20% van de Nederlanders chronische rugpijn en ongeveer 44% heeft wel eens last van pijn in de onderrug.¹ Rugpijn veroorzaakt niet alleen algemeen ongemak, maar kan je ook prikkelbaar, neerslachtig en moe laten voelen.^1,2,3,4

Het goede nieuws is dat de meeste gevallen van rugpijn niet al te ernstig zijn en dat er veel dingen zijn die je thuis kunt doen om ze te behandelen. Dit artikel geeft wat tips en adviezen, zodat je jezelf snel weer op je best voelt.

Wat is rugpijn?

Rugpijn' is een algemene term die we gebruiken om ongemak in de rug aan te duiden, inclusief het bovenste, middelste en onderste deel.⁵

In medische termen wordt rugpijn in deze drie categorieën ingedeeld:⁶

Acute rugpijn - komt plotseling opzetten en duurt meestal een paar dagen of weken.
Subacute rugpijn - ontstaat plotseling of na verloop van tijd en duurt 4 tot 12 weken.
Chronische rugpijn - ontstaat snel of langzaam, wordt vaak dagelijks gevoeld en duurt meer dan 12 weken.

Symptomen van rugpijn

Rugpijn kan variëren van een doffe pijn tot een schietend, brandend of stekend gevoel. En afhankelijk van de oorzaak en de plaats van de pijn, kan de pijn zich ook uitbreiden naar een of beide benen.^4,6

Alle pijn die je voelt, kan worden uitgelokt of verergerd door buigen, draaien, tillen, staan of lopen.^5-7 Als je op dit moment rugpijn hebt, weet je dit waarschijnlijk al.

Andere symptomen waarmee je te maken kunt krijgen, zijn stijfheid, spierkrampen en moeite om rechtop te staan.^4-6

Wanneer moet je naar de dokter?

De meeste gevallen van rugpijn verbeteren na een paar weken.²

Het is echter belangrijk om zo snel mogelijk een afspraak met je huisarts te maken als:^4,6,8

De pijn langer dan een paar weken aanhoudt. Je ernstige pijn hebt die niet verbetert met rust of langzaam rondlopen na juist gebruik van pijnstillers.
De pijn door één of beide benen loopt, vooral als de pijn tot onder de knieën komt.
Je zwakte, gevoelloosheid of tintelingen hebt in een of beide benen of waar je zit.
Je pijn hebt na een val of verwonding.
Je bent afgevallen zonder dat dit de bedoeling was.
Je moeite hebt met plassen of poepen.
Je koorts hebt of een voorgeschiedenis van kanker.

Oorzaken van rugpijn

Er zijn veel oorzaken van rugpijn, waarvan sommige ernstiger zijn dan andere. In sommige gevallen kunnen er meerdere problemen de oorzaak zijn. Van een slechte houding tot medische aandoeningen. Dit zijn enkele van de meest voorkomende oorzaken van rugpijn.^2,4

Lees hier meer over gewrichtspijn, de oorzaken, symptomen en behandeling.

Slechte houding

Houding is hoe je je lichaam en rug houdt als je zit, staat of dingen doet zoals buigen, tillen, trekken en reiken.^9,10 Als je aan een bureau werkt, heb je waarschijnlijk je eigen versie van 'houding'.

Lees hier de 5 oefeningen om je houding te verbeteren.

Een slechte houding kan spanning en beklemming in je rug veroorzaken. Dit leidt tot pijn, meestal in je onderrug.^9,11 Houdingsproblemen kunnen echter ook de bovenkant van je rug en nek aantasten, in een aandoening die kyfose wordt genoemd.^9,11

Artritis

Artrose is de meest voorkomende vorm van reuma in Nederland en kan pijn in de onderrug veroorzaken.^12,13 Het is een degeneratieve gewrichtsaandoening die ervoor zorgt dat de weefsels in de gewrichten na verloop van tijd afbreken, wat leidt tot pijn, zwelling en stijfheid.¹⁴

In sommige gevallen kan artritis in de wervelkolom leiden tot een vernauwing van de ruimte rond het ruggenmerg, wat een aandoening veroorzaakt die wervelkanaalstenose wordt genoemd.^6,14

Een ander type artritis, ankyloserende spondylitis genaamd, veroorzaakt ook ontsteking en stijfheid in de wervelkolom. Dit resulteert in rugpijn en in sommige gevallen vermoeidheid.^6,15

Osteoporose

Osteoporose is een ziekte die de botten verzwakt. De aandoening zelf veroorzaakt geen pijn. Omdat de botten in je wervelkolom minder dicht en breekbaarder worden, zijn ze vatbaarder voor breuken. Dit kan gebeuren als gevolg van plotselinge schokken, zoals een val of instorting, wat natuurlijk veel pijn veroorzaakt.^6,16

Men denkt dat lage rugpijn bij meer vrouwen dan mannen voorkomt en kan toenemen met de leeftijd, een laag BMI en jaren in de menopauze.¹⁷

Verrekkingen en verstuikingen

Draaien, tillen, overstrekken en plotselinge onhandige bewegingen kunnen de spieren en ruggengraatsbanden (weefsels die de botten van de wervelkolom bij elkaar houden) in je rug overbelasten of verstuiken, met name in de onderste regio.^6,18 Dit kan pijnlijke spierkrampen veroorzaken, en moeite geven om je comfortabel te bewegen.¹⁸

Soms kun je zelfs je rugspieren belasten door niezen of hoesten.¹⁹ Er wordt gedacht dat pijn in de onderrug en schijfcompressie in je wervelkolom verminderd kunnen worden door op je houding te letten tijdens het niezen. Het helpt om rechtop te staan of je handen op een tafel te plaatsen voor ondersteuning. Het onderzoek is beperkt, maar het zou iets kunnen zijn om te proberen.¹⁹

Als je rugpijn toeneemt tijdens het niezen of hoesten, moet je je huisarts of een medisch deskundige raadplegen.²

Bij de meeste mensen verbeteren de symptomen van een verrekte of verstuikte rug na ongeveer twee weken.¹⁸

Nierproblemen

Als je pijn voelt in je rug, net onder je ribben, links of rechts van je ruggengraat, kan dit worden veroorzaakt door een probleem met je nieren, zoals nierstenen of een infectie.^20,21,22

Nierstenen kunnen een hevige, scherpe pijn veroorzaken in je zij en onderrug, net onder je ribben, die zich kan verplaatsen naar je onderbuik en lies.²¹

Als je een nierinfectie hebt, kun je ook pijn in je zij of rug hebben. Je zult waarschijnlijk ook andere symptomen hebben, zoals een branderig gevoel bij het plassen, koorts en je kunt je misselijk voelen.^20,22

Andere oorzaken van rugpijn

Naast de hierboven beschreven oorzaken kunnen dit ook andere oorzaken van rugpijn zijn:^2,6

Een hernia of gescheurde tussenwervelschijf (hernia)
Ischias (een beknelde zenuw)
Fibromyalgie (extreme vermoeidheid en pijn verspreid over de meeste delen van je lichaam)
Scoliose (kromming van de wervelkolom)
Zwangerschap
Endometriose
Een gebroken bot
Infecties
Kanker
Risicofactoren voor rugpijn

Naast de hoofdoorzaken van rugpijn zijn er ook risicofactoren die de kans op rugpijn vergroten, zoals:^4,6,7,23,24

Veroudering
Slechte houding
Gebrek aan lichaamsbeweging
Overmatig sporten
Overgewicht of obesitas
Roken
Depressie en angst
Een aandoening hebben zoals artritis of osteoporose

4 tips bij rugpijn

De beste behandeling voor rugpijn hangt af van de oorzaak, maar deze tips kunnen je helpen bij het herstellen en voorkomen van rugpijn.

Tip 1: Besteed aandacht aan je houding

Kleine aanpassingen in je houding kunnen een groot verschil maken bij het verminderen van pijn in je rug en het voorkomen van rugblessures.²⁵ Ga rechtop zitten of staan met je schouders omlaag, naar achteren en ontspannen. Neem pauzes tussen lange periodes van zitten en staan en rek regelmatig je spieren.^2,16,25,26 YouTube-video's kunnen een handig hulpmiddel zijn om te leren hoe je je rugspieren kunt rekken tijdens de werkdag. Als je kunt, ga dan naar een fysiotherapeut die je kan helpen je houding te verbeteren en je leert hoe je beter kunt bewegen.²⁶

Tip 2: Rusten en comprimeren

Bedrust kan rugpijn verergeren. Probeer in plaats daarvan je normale activiteiten geleidelijk te hervatten en doe het rustig aan.^2,6 Houd, als het mogelijk is, om de paar uur 15 tot 20 minuten een warm of koud kompres op je rug. Dit helpt de zwelling en ontsteking te verminderen en kan ook de pijn verzachten.^2,6 Het innemen van vrij verkrijgbare pijnstillers en ontstekingsremmers kan op korte termijn ook helpen.⁶

Tip 3: Houd je spieren sterk

Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen om je rugspieren sterk te houden en kan ook bijdragen aan sterke botten.^2,27,28 Activiteiten zoals yoga, pilates, wandelen, krachttraining en zwemmen zijn ideaal om je mobiliteit, houding en spierkracht te verbeteren zonder je lichaam te veel te belasten.^4,6,8

Medische behandelingen

Als je pijn heel erg is, ga dan naar je huisarts of een specialist voor behandeling. Medische behandelingen voor rugpijn kunnen bestaan uit medicijnen zoals pijnstillers en spierverslappers, fysiotherapie of procedures zoals injecties, zenuwstimulatie en chirurgie.^4,6,37

Tot slot: rust is belangrijk, maar beweging ook

We weten dat rugpijn je dag behoorlijk kan verpesten. Of je nu af en toe een pijnscheut voelt of dat er iets ernstigers aan de hand is, we hopen dat de tips in deze gids je heeft geholpen te begrijpen wat de oorzaak van je rugpijn kan zijn en hoe je ermee om kunt gaan.

Wat is onze belangrijkste tip? Onthoud dat rust belangrijk is, maar beweging ook. Blijf actief, maar wees vriendelijk en voorzichtig met je lichaam. Volg ons advies op en we weten zeker dat je snel weer de oude bent!

Disclaimer: dit is een informatiepagina. Holland & Barrett heeft geen producten die bestemd zijn voor deze indicatie/toepassing.

Bronnen

Volksgezondheid en Zorg. (2024, 21 mei). Chronische aandoeningen en multimorbiditeit: Leeftijd en geslacht. Geraadpleegd op 18 juni 2024, van https://www.vzinfo.nl/chronische-aandoeningen-en-multimorbiditeit/leeftijd-en-geslacht
Will, J. S., Bury, D. C., & Miller, J. A. (2018). Mechanical low back pain. American family physician, 98(7), 421-428. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2018/1001/p421.html
Buchbinder, R., van Tulder, M., Öberg, B., Costa, L. M., Woolf, A., Schoene, M., ... & Turner, J. A. (2018). Low back pain: a call for action. The Lancet, 391(10137), 2384-2388. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(18)30488-4/abstract
Hartvigsen, J., Hancock, M. J., Kongsted, A., Louw, Q., Ferreira, M. L., Genevay, S., ... & Woolf, A. (2018). What low back pain is and why we need to pay attention. The Lancet, 391(10137), 2356-2367. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(18)30480-X/abstract
Almeida, D. C., & Kraychete, D. C. (2017). Low back pain-a diagnostic approach. Revista Dor, 18, 173-177. https://www.scielo.br/j/rdor/a/9JxZrqLhB7r5y8rKWtXDYXt/?format=html&lang=en
Foster, N. E., Anema, J. R., Cherkin, D., Chou, R., Cohen, S. P., Gross, D. P., ... & Woolf, A. (2018). Prevention and treatment of low back pain: evidence, challenges, and promising directions. The Lancet, 391(10137), 2368-2383. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(18)30489-6/abstract?utm_campaign=news&utm_medium=nationaltribune&utm_source=nationaltribune
Fallon, J., Katz, A. D., Vatsia, S., DeGouveia, W., Song, J., Strigenz, A., ... & Virk, S. (2023). Duration of back pain symptoms and its relationship to paralumbar muscle volume. World Neurosurgery, 172, e406-e411. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1878875023000578
Meucci, R. D., Fassa, A. G., & Faria, N. M. X. (2015). Prevalence of chronic low back pain: systematic review. Revista de saude publica, 49. https://www.scielo.br/j/rsp/a/VMRgFyTMBptc6vNgY97drQw/
Carini, F., Mazzola, M., Fici, C., Palmeri, S., Messina, M., Damiani, P., & Tomasello, G. (2017). Posture and posturology, anatomical and physiological profiles: overview and current state of art. Acta Bio Medica: Atenei Parmensis, 88(1), 11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6166197/
Carini F, Mazzola M, Fici C, Palmeri S, Messina M, Damiani P, et al. Posture and posturology, anatomical and physiological profiles: overview and current state of art. PubMed [Internet]. 2017 Apr 28 [cited 2024 May 17];88(1):11–6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6166197/
Du, S. H., Zhang, Y. H., Yang, Q. H., Wang, Y. C., Fang, Y., & Wang, X. Q. (2023). Spinal posture assessment and low back pain. EFORT Open Reviews, 8(9), 708-718. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10548303/
Cucchiarini, M., De Girolamo, L., Filardo, G., Oliveira, J. M., Orth, P., Pape, D., & Reboul, P. (2016). Basic science of osteoarthritis. Journal of experimental orthopaedics, 3, 1-18. https://link.springer.com/article/10.1186/s40634-016-0060-6
Allen, K. D., Thoma, L. M., & Golightly, Y. M. (2022). Epidemiology of osteoarthritis. Osteoarthritis and cartilage, 30(2), 184-195. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1063458421008864
Sharma, L. (2016). Osteoarthritis year in review 2015: clinical. Osteoarthritis and cartilage, 24(1), 36-48. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1063458415012790
Ebrahimiadib, N., Berijani, S., Ghahari, M., & Pahlaviani, F. G. (2021). Ankylosing spondylitis. Journal of ophthalmic & vision research, 16(3), 462. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8358754/
Sözen, T., Özışık, L., & Başaran, N. Ç. (2017). An overview and management of osteoporosis. European journal of rheumatology, 4(1), 46. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5335887/
Sarmast, A., Kirmani, A., & Bhat, A. (2018). Osteoporosis presenting as low backache: an entity not uncommon to be missed. Asian Journal of Neurosurgery, 13(03), 693-696. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6159011/
Woolston, C. (2022). Strains and Sprains. UWIRE Text, 1-1. https://go.gale.com/ps/i.do?p=AONE&sw=w&issn=&v=2.1&it=r&id=GALE%7CA711326613&sid=googleScholar&linkaccess=abs&userGroupName=anon%7E52e4f38d&aty=open-web-entry
Hasegawa T, Katsuhira J, Matsudaira K, Iwakiri K, Maruyama H. Biomechanical analysis of low back load when sneezing. Gait Posture. 2014 Sep;40(4):670-5. doi: 10.1016/j.gaitpost.2014.07.020. Epub 2014 Aug 1. PMID: 25149901. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0966636214006560?via%3Dihub
Wagenlehner, F. M., Bjerklund Johansen, T. E., Cai, T., Koves, B., Kranz, J., Pilatz, A., & Tandogdu, Z. (2020). Epidemiology, definition and treatment of complicated urinary tract infections. Nature Reviews Urology, 17(10), 586-600. https://www.nature.com/articles/s41585-020-0362-4
Fontenelle, L. F., & Sarti, T. D. (2019). Kidney stones: treatment and prevention. American family physician, 99(8), 490-496. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2019/0415/p490.html
Kunin CM. Does kidney infection cause renal failure? Annu Rev Med. 1985;36:165-76. doi: 10.1146/annurev.me.36.020185.001121. PMID: 3888049. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3888049/
Potthoff, T., de Bruin, E. D., Rosser, S., Humphreys, B. K., & Wirth, B. (2018). A systematic review on quantifiable physical risk factors for non-specific adolescent low back pain. Journal of pediatric rehabilitation medicine, 11(2), 79-94. https://content.iospress.com/articles/journal-of-pediatric-rehabilitation-medicine/prm170526
Parreira, P., Maher, C. G., Steffens, D., Hancock, M. J., & Ferreira, M. L. (2018). Risk factors for low back pain and sciatica: an umbrella review. The spine journal, 18(9), 1715-1721. https://www.thespinejournalonline.com/article/S1529-9430(18)30243-2/abstract
Sai Kripa, Kaur H. Identifying relations between posture and pain in lower back pain patients: a narrative review. Bulletin of Faculty of Physical Therapy [Internet]. 2021 Nov 30;26(1). https://bfpt.springeropen.com/articles/10.1186/s43161-021-00052-w
Yoo, A. R. (2015). Alexander Technique and organ performance (Doctoral dissertation). https://digital.lib.washington.edu/researchworks/handle/1773/34076
Curtis, E., Litwic, A., Cooper, C., & Dennison, E. (2015). Determinants of muscle and bone aging. Journal of cellular physiology, 230(11), 2618-2625. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/jcp.25001
Singh, M. A. F. (2015). Exercise and bone health. Nutrition and bone health, 505-542. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4939-2001-3_31
Rossini, M., Adami, S., Bertoldo, F., Diacinti, D., Gatti, D., Giannini, S., ... & Isaia, G. C. (2016). Guidelines for the diagnosis, prevention and management of osteoporosis. Reumatismo, 68(1), 1-39. https://www.research.unipd.it/bitstream/11577/3229134/2/Linee%20Guida%20SIOMMMS%20Reumatismo%202016.pdf
Brendler T. From Bush Medicine to Modern Phytopharmaceutical: A Bibliographic Review of Devil’s Claw (Harpagophytum spp.). Pharmaceuticals [Internet]. 2021 Jul 27;14(8):726–6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8398729/
Y.L. Powder-George. Terpenoids. Elsevier eBooks [Internet]. 1 januari 2024 Jan;253–94. https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/harpagoside
Brendler, T. (2021). From bush medicine to modern phytopharmaceutical: A bibliographic review of Devil’s Claw (Harpagophytum spp.). Pharmaceuticals, 14(8), 726. https://www.mdpi.com/1424-8247/14/8/726
Nomagugu Gxaba, Madira Coutlyne Manganyi. The Fight against Infection and Pain: Devil’s Claw (Harpagophytum procumbens) a Rich Source of Anti-Inflammatory Activity: 2011–2022. Molecules/Molecules online/Molecules annual [Internet];27(11):3637–7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9182060/
Zhou, S., Zhu, G., Xu, Y., Gao, R., Li, H., Han, G., ... & Wang, R. (2022). Mendelian randomization study on the putative causal effects of omega-3 fatty acids on low back pain. Frontiers in nutrition, 9, 819635. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnut.2022.819635/full#:~:text=Critically%2C%20a%20randomized%20controlled%20trial,lower%20back%20pain%20(6)
NaPier, Z., Kanim, L. E., Arabi, Y., Salehi, K., Sears, B., Perry, M., ... & Glaeser, J. D. (2019). Omega-3 fatty acid supplementation reduces intervertebral disc degeneration. Medical science monitor: international medical journal of experimental and clinical research, 25, 9531. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6929565/
Carballo-Casla, A., García-Esquinas, E., Banegas, J. R., Rodríguez-Artalejo, F., & Ortolá, R. (2022). Fish consumption, omega-3 fatty acid intake, and risk of pain: the Seniors-ENRICA-1 cohort. Clinical Nutrition, 41(11), 2587-2595. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0261561422003326
Sdrulla, A. D., Guan, Y., & Raja, S. N. (2018). Spinal cord stimulation: clinical efficacy and potential mechanisms. Pain Practice, 18(8), 1048-1067. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/papr.12692