Als jij nou in de middag denkt oh, ik heb best wel trek op dit moment, dan is het misschien handig om eerst even te kijken of je niet dorst hebt. Maar liefst 20% van alle energie uit elke hap die je neemt, gaat naar je brein. En dat heeft een enorm effect op de gezondheid van je brein. Ik ben dokter Marcia Goddard en dit is Brein talk.
Het brein is eigenlijk een van de meest complexe organen die we hebben, maar ook een van de allerbelangrijkste die we hebben. Dus als het gaat over ons totale lichaamsgewicht, dan beslaat het brein eigenlijk maar 2% van ons totale lichaamsgewicht. Maar 20% van alle energie die we binnenkrijgen gaat naar ons brein. En dat geeft denk ik wel aan hoe belangrijk de hersenen voor ons zijn.
Onze hersenen besturen alles wat we doen, hebben invloed op wie we zijn, hoe we ons gedragen en hoe we de wereld om ons heen ervaren. Dus de reden dat zoveel energie hier naartoe gaat, is dat het brein zo cruciaal is voor ons algehele functioneren. Je brein staat altijd aan. Je brein gaat nooit uit. Het is ook niet zo dat je maar 10% van je brein gebruikt. Je gebruikt 100% van je brein. Alleen niet altijd alles op hetzelfde moment. En je brein staat nooit uit. Ook als je slaapt, als je beweegt, als je stil bent, als je actief bent. Je brein is altijd bezig om voor jou te zorgen.
Evolutionair gezien zijn onze hersenen eigenlijk ingesteld op voedselonzekerheid. In prehistorische tijden, toen we nog moesten jagen en verzamelen om aan ons voedsel te komen, wisten we niet altijd precies wanneer we weer toegang tot voedsel zouden hebben. Dat is de reden dat onze hersenen een sterke drang ontwikkelden naar koolhydraten en voedsel met veel vetten erin. Omdat dat stoffen zijn, energiebronnen waar we lang op konden teren. In de moderne tijd hebben we veel meer toegang tot voedsel dat hoog zit in koolhydraten en hoog in vetten. En dat is de reden dat we er soms ook te veel van binnen kunnen krijgen, omdat die behoefte er vanuit onze hersenen nog steeds is.
Wat veel mensen niet weten is dat er een sterke verbinding is tussen je darmen en je hersenen. Dit wordt de darm-hersenas genoemd en hier wordt de laatste jaren heel veel onderzoek naar gedaan. Daaruit blijkt ook dat wat er in je darmen gebeurt, heel veel invloed heeft op hoe je hersenen functioneren en andersom. Wat er in je hersenen gebeurt, heeft invloed op hoe je darmen functioneren. Wat uit die onderzoeken ook blijkt, is dat de voeding die jij tot je neemt via die darm-hersenas heel veel invloed heeft op hoe jij je voelt en hoe jij je gedraagt in het dagelijks leven. Of jij een stresseter bent of juist geen hap door je keel krijgt onder stress, is heel individueel en heel erg afhankelijk van hoe die darm-hersenas samenwerkt met jouw stresssysteem.
Feit is dat stress, je darmen en je brein samenwerken om te beïnvloeden hoe jij reageert en wat jouw relatie is met voedsel. Wanneer je onder stress staat en bijvoorbeeld comfortfood eet, geeft dat op dat moment even een belonend gevoel. Het beloningssysteem in het brein slaat dan ook letterlijk aan en gaat dopamine produceren. Dat voelt gewoon even fijn. Het lost niks op, maar het voelt wel lekker. Als je de neiging hebt om veel te gaan eten op het moment dat je gestrest bent, bijvoorbeeld een pak koekjes, is de belangrijkste tip om langzaam te gaan eten. Op het moment dat je langzaam eet, kom je veel meer in het moment, geniet je ook veel meer van wat je op dat moment aan het eten bent en het helpt je om beter aan te voelen wanneer je vol bent.
Als je denkt: "Ik heb mijn bord leeg of ik heb dat pak koekjes op en ik wil er nog één pakken," wacht dan 15 minuten. Als je 15 minuten wacht, geef je je lichaam de tijd om het stofje leptine aan te maken. Dat stofje geeft je een verzadigd gevoel, dus het geeft je het gevoel dat je vol zit. Vaak hebben we niet in de gaten dat we vol zitten en blijven we dus te lang dooreten.
Je hersenen bestaan voor meer dan de helft uit water, dus vocht is ongelooflijk belangrijk voor je functioneren. Op het moment dat je niet voldoende vocht binnenkrijgt, vermindert de bloedtoevoer naar je hersenen, waardoor je je moe kunt gaan voelen. Als jij nou in de middag denkt: "Oh, ik heb eigenlijk best wel trek op dit moment," dan is het misschien handig om eerst even te kijken of je niet dorst hebt. Je hersenen kunnen namelijk niet zo heel goed onderscheid maken tussen een hongergevoel en een gevoel van dorst. Dus op het moment dat jij ’s middags denkt: "Ik heb nu heel erg de neiging om te gaan snacken," neem dan eerst even een glas water en wacht een kwartiertje. Dan kan het zomaar zijn dat dat hongergevoel verdwenen is omdat het eigenlijk geen honger was, maar dorst.
Een heel nuttige tip die je kan geven als het gaat over genoeg drinken, is om een waterfles te kopen waar de uren van de dag op staan. Ik heb zelf altijd heel veel moeite gehad met voldoende water drinken gedurende de dag, dus ik heb zo'n fles gekocht. Het is een fles van een liter en vanaf 8.00 uur 's ochtends loopt hij op naar 7.00 uur 's avonds en alle uren van de dag staan erop. Op het moment dat ik dan twee uur niks gedronken heb en ik kijk naar mijn fles en ik zie: "Oh wacht, ik loop twee uur achter," dan gaat mijn beloningssysteem meteen aan en drink ik meteen genoeg om de achterstand weer in te halen. Dat geeft me niet alleen voldoende water, maar ook nog eens een heel goed gevoel over mezelf. Dus als jij moeite hebt met voldoende drinken gedurende de dag, is dat echt een ontzettend effectieve manier om daaraan te werken.
Zo zie je maar dat je brein en voeding een directe invloed op elkaar hebben. Het is dus belangrijk om goed na te denken over wat je in je lichaam stopt, want alles wat je eet of drinkt heeft een directe invloed op de gezondheid van je allerbelangrijkste orgaan.
