Voedselvergiftiging? Dit zijn de symptomen en dit kun je ertegen doen
Iets verkeerd gegeten? Het is bijna iedereen weleens overkomen. In het beste geval voelen we ons even wat minder, maar soms kan het ernstigere symptomen veroorzaken en tot wel enkele dagen duren. Dan spreken we van een voedselvergiftiging. In dit artikel vertellen we je op welke symptomen je moet letten, wat je tegen een voedselvergiftiging kunt doen en wanneer je naar de dokter moet.
Wat is voedselvergiftiging?
Voedselvergiftiging is een maagdarminfectie die ontstaat door het eten van besmet voedsel of drinken van besmet water. De besmetting kan veroorzaakt worden door bacteriën, virussen, parasieten of toxines.
Een bacteriële voedselvergiftiging komt over het algemeen het vaakst voor. Welke voedselvergiftiging je hebt, is sterk afhankelijk van de regio en specifieke omstandigheden. Voorbeelden van relatief veelvoorkomende vormen van voedselvergiftiging zijn salmonella, campylobacter, E. coli en het norovirus.
Symptomen voedselvergiftiging
Afhankelijk van het type voedselvergiftiging je hebt, kun je verschillende symptomen ervaren, waaronder:
- Misselijkheid.
- Braken.
- Buikpijn en krampen.
- Diarree.
- Koorts.
- Hoofdpijn.
- Spierpijn.
- Vermoeidheid.
- Verlies van eetlust.
- Dehydratie.
Hoelang duurt voedselvergiftiging?
Ook de duur van de voedselvergiftiging is afhankelijk van het type dat je hebt opgelopen. De symptomen kunnen binnen enkele uren na het eten van besmet voedsel voor het eerst optreden, maar in sommige gevallen ook pas na enkele dagen.
Hier vind je een overzicht van de meest voorkomende types voedselvergiftiging, waardoor je ze kunt krijgen, het type, de bron, de symptomen, de incubatietijd (tijd vooraleer de symptomen optreden) en de duur van de ziekte.
| Type | Bron | Symptomen | Incubatietijd | Duur |
| Salmonella | Rauw of onvoldoende verhit vlees, eieren, rauwe melk, rauwe groenten/fruit | Koorts, diarree, buikpijn, braken | 6-72 uur | Meestal 4-7 dagen, soms langer |
| Campylobacter | Rauw of onvoldoende verhit gevogelte, ongepasteuriseerde melk, besmet water | Diarree (soms bloederig), buikpijn, koorts, misselijkheid, braken | 2-5 dagen | Meestal 2-10 dagen |
| E. coli | Onvoldoende verhit rundvlees (vooral gehakt), ongepasteuriseerde melk en sap, besmette groenten | Ernstige buikpijn, bloederige diarree, misselijkheid, soms koorts | 3-4 dagen | Meestal 5-10 dagen |
| Listeria | Ongepasteuriseerde zuivel, kant-en-klare vleeswaren, rauwe groenten | Koorts, spierpijn, misselijkheid, diarree | Enkele dagen tot weken | Enkele dagen tot meerdere weken |
| Norovirus | Besmet voedsel en water, vooral rauwe schelpdieren, rauwe groenten, fruit | Misselijkheid, braken, diarree, buikpijn | 12-48 uur | Meestal 1-3 dagen |
| Hepatitis A | Besmet voedsel of water, vaak rauwe of onvoldoende verhit schelpdieren, besmette groenten en fruit | Koorts, vermoeidheid, misselijkheid, buikpijn, geelzucht | 15-50 dagen | Meestal enkele weken tot enkele maanden |
| Staphylococcus aureus | Voedsel dat in contact is gekomen met de huid van geïnfecteerde personen, zoals sandwiches, gebakjes, salades | Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree | 1-6 uur | Meestal 1-3 dagen |
| Clostridium perfringens | Niet goed gekoeld of verwarmd voedsel | Buikpijn, diarree | 6-24 uur | Meestal 24-48 uur |
Heb je voedselvergiftiging of buikgriep?
Omdat de symptomen sterk op elkaar lijken, is het soms moeilijk om te weten of je een voedselvergiftiging of buikgriep hebt. Toch zijn er enkele kenmerken waar je op kunt letten. We hebben de belangrijkste gelijkenissen en verschillen even op een rijtje gezet:
| Voedselvergiftiging | Buikgriep | |
| Oorzaken | Bacteriën, virussen, parasieten of toxines in besmet voedsel of water | Virussen zoals Norovirus, Rotavirus, Astrovirus of Adenovirus |
| Symptomen | Gelijkaardig | Gelijkaardig |
| Incubatietijd | Binnen enkele uren tot enkele dagen na consumptie van besmet voedsel | Meestal 12-48 uur na blootstelling aan het virus |
| Duur | Meestal enkele uren tot een week | Meestal 1-3 dagen, maar soms langer |
| Andere kenmerken | Symptomen beginnen vaak plotseling en kunnen verband houden met het eten van een specifieke maaltijd of voedingsmiddel. Als meerdere mensen die hetzelfde voedsel hebben gegeten ziek worden, wijst dit vaak op voedselvergiftiging | Symptomen beginnen vaak geleidelijker en verspreiden zich vaak van persoon tot persoon door contact met besmette oppervlakken, handen of voedsel |
Wat te doen bij voedselvergiftiging?
Een voedselvergiftiging is geen pretje, maar gelukkig gaan de symptomen in de meeste gevallen vanzelf over. Er zijn wel een aantal stappen die je kunt volgen om het herstel te bevorderen en complicaties te voorkomen:
- Rust. Zorg voor voldoende rust om je lichaam de kans te geven om te herstellen.
- Hydratatie. Drink veel om uitdroging te voorkomen, vooral als je veel braakt of diarree hebt.
- Lichte maaltijden. Begin met licht verteerbaar voedsel zoals toast en rijst zodra je je beter voelt, en vermijd vet, pittig en zwaar voedsel totdat je maag hersteld is.
Omdat voorkomen altijd beter is dan genezen, is het belangrijk om regelmatig je handen met zeep en water te wassen. Zorg er ook voor dat voedsel goed gekookt is, vermijd kruisbesmetting en bewaar het op de juiste temperatuur.
Tot slot: wanneer naar de dokter?
Als je na een voedselvergiftiging ernstige symptomen ervaart, zoals hoge koorts, bloed in de ontlasting of braaksel, langdurig braken of tekenen van uitdroging, dan is het belangrijk om zo snel mogelijk medische hulp te zoeken. Kwetsbare groepen, zoals ouderen, jonge kinderen, zwangere vrouwen en mensen met een verzwakt immuunsysteem, doen er goed aan om eerder medische hulp in te schakelen.
