Hoofdluis herkennen en bestrijden
Elk jaar steekt hoofdluis weer de kop op. Meestal in september, als de scholen weer opengaan. In de zomer komen veel luizeneitjes (neten) uit. Vervolgens verplaatsen de luizen zich via de haren van je kids. En dat is heel vervelend, want hoofdluis kan voor jeuk zorgen. Hoog tijd om te ontdekken hoe je luizen kan herkennen en bestrijden.
Wat is hoofdluis?
De hoofdluis is een heel klein insect dat behoort tot de categorie dierluizen. Het heeft de wetenschappelijke naam van Pediculus humanus capitis, ook wel bekend als Phthiraptera. Het is een van de meest herkenbare insecten die parasiteert door zich te voeden met het bloed van mensen en is een van de meest verspreide soorten.
Deze luis zien we als een plaaginsect en de medische term voor de aandoening die het beestje veroorzaakt, staat bekend als pediculosis capitis of pediculose. De hoofdluis houdt zich schuil in het haar van het hoofd, dicht bij de huid. Hier voedt hij zich door bloed op te zuigen via een zuigende steeksnuit. Verder heeft de luis weinig nodig om zich voort te planten.
Waar komen luizen vandaan?
De geschiedenis van de hoofdluis gaat duizenden jaren terug. Er zijn aanwijzingen voor hoofdluizen bij oude beschavingen, waaronder de Egyptenaren. Een 3700 jaar oude luizenkam met een Kanaänitische inscriptie is ontdekt in het Midden-Oosten.1,2 Ook in de 18e eeuw, toen er veel pruiken werden gedragen, waren er veel luizenbesmettingen. De pruiken zijn inmiddels verdwenen, maar de hoofdluis is gebleven.
Het verschil tussen luizen en neten
Het is belangrijk om het verschil tussen luizen en neten te begrijpen, vooral als er luizen gevonden zijn bij jou of iemand die in je huis woont. De behandeling van neten en luizen is namelijk verschillend, dus het is handig om te weten welk plan van aanpak je moet gebruiken.
Luizen zijn beweeglijke insecten die direct behandeld moeten worden om de besmetting te stoppen. Neten daarentegen zijn de eitjes van de luizen en kunnen niet zomaar worden gedood met insecticiden. Een neet komt uit na ongeveer 7 tot 10 dagen, waarna er een babyluis, ofwel nimf, in je haren leeft. De nimf groeit en vervelt meerdere keren tot het een volwassen luis is. Daarna kan er door middel van het voeden aan bloed voortplanting plaatsvinden en leggen de luizen nieuwe neten.
Waaraan kan je hoofdluis en neten herkennen?
Luizen herkennen
Hoofdluis herken je in de eerste plaats aan een kriebelend gevoel op je hoofdhuid. Om zeker te weten dat het om luizen gaat, moet je de hoofdhuid van dichtbij bekijken. Dat doe je door het haar opzij te doen en te kijken of je luizen ziet. Luizen zijn gemiddeld 3 millimeter groot en herken je aan een groene of bruine kleur.
Waar luizen zijn, zie je vaak ook neten.
Neten herkennen
Neten zijn wat lastiger te zien met het blote oog. Daarom kan je het beste een luizenkam gebruiken. Met de kam ga je vanaf de haarwortel door het haar. Zie je hele kleine witte of gele puntjes? Hieraan kun je neten herkennen. Deze zijn ovaal gevormd en zitten om je haren heen.
Zijn luizen gevaarlijk?
Hoofdluizen zijn niet gevaarlijk en brengen geen ziekten over. Wel veroorzaken ze vervelende jeuk op de hoofdhuid. Dit is als gevolg van een allergische reactie van de huid op het speeksel van de luizen. Het gevaar zit voornamelijk in het openkrabben van de huid, wat voor infecties kan zorgen. Goede hygiëne is daarom erg belangrijk. Krab zo min mogelijk en roei de luizen het liefst zo snel mogelijk uit.
Hoe krijg je luizen?
Luizen krijg je door in nauw contact te komen met iemand die luizen heeft. Bij kleine kinderen gebeurt dat sneller dan bij volwassenen. Dat komt omdat kindjes veel samen spelen in groepen op school, de opvang of sportclub. Iedereen zit dicht bij elkaar en de luizen kunnen gemakkelijk van het ene naar het andere hoofd.3
Hoe kan je luizen voorkomen?
Wil je de kans op luizen of verspreiding zo veel mogelijk verkleinen? Of ben je op zoek naar middeltjes waar luizen niet tegen kunnen?
Houd je dan aan de volgende essentiële tips:
- Controleer regelmatig
Controleer het haar van je kinderen regelmatig op luizen en neten. - Handel snel
Mocht je luizen of neten zien, start dan meteen met de behandeling om verspreiding in te perken. - Haar opsteken
Heeft je kind lang haar? Bind het dan in een staart. Zo komt het haar minder snel in contact met het haar van andere kinderen en voorkom je luizen in haar. - Tea tree en lavendel
Gebruik shampoo of wat druppels essentiële olie, zoals van tea tree of lavendel, in het haar. Hier houden luizen vermoedelijk niet van en blijven daardoor liever op afstand.
Hoe kan je hoofdluis behandelen?
Waar kunnen luizen niet tegen? Met de juiste haarverzorging kan je luizen en neten bestrijden. Bij de vraag gaan luizen vanzelf weg? is het antwoord helaas: nee. Luizen gaan niet vanzelf weg. Wanneer je niet start met een behandeling vermeerderen luizen zich alleen maar en wordt het juist erger.
Voor luizen en neten is de behandeling verschillend:
- Hoofdluis behandelen: Luizen bestrijden doe je door ze uit het haar te verwijderen en op een stuk keukenrol of papier te pletten. Tegelijkertijd kunnen ze bestreden worden met een luisdodende lotion of shampoo.
- Neten behandelen: Omdat neten nog geen levende insecten zijn, is het belangrijk deze te verwijderen voordat ze uitkomen. Dit doe je het best met een luizenkam.
Bij deze behandelingsmethodes is het belangrijk om gedisciplineerd en grondig te werk te gaan. De luizen en neten zullen niet binnen 1 poging verwijderd zijn. Je zult een aantal dagen bezig blijven om er zeker van te zijn dat alle luizen en neten verwijderd zijn. Het kan ook zeker helpen om de nodige tools om handen te hebben.
Voorbeelden van essentiële anti-luis haarverzorging zijn:
- Luizenkam
Een luizenkam mag eigenlijk niet in je anti-luis starterpack ontbreken. Met deze kam wordt het stukken makkelijker om luizen op te sporen en om ze uit het haar te verwijderen. - Anti-luis haarspray
Een haarspray speciaal ontwikkeld om hoofdluizen en neten te bestrijden, is ook geen overbodige luxe. - Luisdodende lotion
Arkopharma luisdodende lotion rekent binnen 10 minuten af met luizen en neten. De ingrediënten zijn allemaal natuurlijk en biologisch afbreekbaar. Wel zo prettig voor je hoofdhuid. - Conditioner
Een conditioner aanbrengen en laten zitten, kan het haar lekker glad maken, zodat de luizenkam hier gemakkelijk doorheen glijdt. Ook de neten glijden gemakkelijker van het haar wanneer er een conditioner is aangebracht.
Het behandelen van luizen zal, wanneer dit goed gebeurt, na 10 dagen positief effect hebben. De luizen zijn dan hoogstwaarschijnlijk wel uitgeroeid. Tussen 7 en 10 dagen na de eerste behandeldag zul je merken of eventueel achtergebleven neten nog zijn uitgekomen. Het is belangrijk dat deze luizen direct verwijderd worden. Zo voorkom je dat deze laatste beestjes volwassen worden en zich weer gaan voortplanten.
Het is ook goed om te weten dat er resistentie kan optreden tegen sommige van de traditionele behandelingen voor hoofdluizen. In sommige gevallen kunnen luizen resistent worden tegen de chemicaliën in de shampoos en lotions.4 Hierdoor kan een behandeling moeilijker zijn. Het is dus extra belangrijk dat je de eerste poging grondig en met veel discipline volhoudt. Zo kan er geen resistentie worden opgebouwd bij de nieuwe generatie.
Tot slot: maak je niet al te veel zorgen
Schaam je niet als jij of je kinderen toch besmet raken met hoofdluis. Het is heel normaal om luizen te krijgen, al helemaal na de schoolvakanties en wanneer je kinderen lekker veel plezier maken samen. Probeer niet te veel preventief luizen te voorkomen: als ze er zijn, is het vroeg genoeg om actie te ondernemen. Met bovenstaande tips weet je alles wat je nodig hebt om luizen en neten te verwijderen.
Blijft hoofdluis een hardnekkig probleem? Ga dan naar de apotheker of dokter voor extra advies.
Alles tegen luizen
- ArcheologieOnline. (2022, 9 november). Oudste geschreven tekst van eerste alfabet ontdekt op 3.700 jaar oude luizenkam. ArcheologieOnline.nl. https://archeologieonline.nl/nieuws/oudste-geschreven-tekst-van-eerste-alfabet-ontdekt-op-3700-jaar-oude-luizenkam
- Scientias. (2022, 9 november). 3700 jaar oude luizenkam blijkt een grote verrassing te herbergen. https://scientias.nl/3700-jaar-oude-luizenkam-blijkt-een-grote-verrassing-te-herbergen/
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (z.d.). Vragen en antwoorden over hoofdluis. Geraadpleegd op 10 oktober 2024, van https://www.rivm.nl/vragen-en-antwoorden-over-hoofdluis
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (z.d.). Anti-hoofdluismiddel. Waar zit wat in? Geraadpleegd op 10 oktober 2024, van https://waarzitwatin.nl/producten/anti-hoofdluismiddel
