Menstruatiepijn, maar niet ongesteld: wat zijn de oorzaken?

08/07/20242 minuten

Menstruatie kan heel vervelend zijn. Voor de meesten zijn het niet de fijnste dagen van de maand. Maar als je menstruatiepijn ervaart zonder dat je een menstruatie hebt, kan dat helemaal vervelend en ook verwarrend zijn. Hoe kun je menstruatiepijn voelen, maar niet ongesteld zijn? Er kunnen verschillende redenen zijn waarom dit gebeurt.

Ontdek in dit artikel de mogelijke redenen en leer meer over wat menstruatiepijn veroorzaakt.

Wat veroorzaakt menstruatiepijn?

De belangrijkste oorzaak van menstruatiepijn zijn baarmoedersamentrekkingen, 'krampen' genoemd. Dit voelt als een scherpe of doffe pijn in je buik en kan uitstralen naar je onderrug en dijen.¹

Tijdens je maandelijkse menstruatiecyclus bouwt het baarmoederslijmvlies zich op ter voorbereiding op de innesteling van een eventuele nieuwe bevruchte eicel.² Menstruatiekrampen ontstaan wanneer er een toename is van hormoonachtige chemische stoffen, prostaglandines genaamd, die je baarmoeder aanzetten om samen te trekken en dit opgebouwde slijmvlies af te stoten. Deze samentrekkingen zijn de oorzaak van het ongemak dat je voelt in de dagen voor en tijdens je menstruatie.

Door je cyclus bij te houden, bijvoorbeeld met een kalender of app, weet je wanneer de pijn het ergst zal zijn. Meestal is dat op de eerste dag van je menstruatie, waarna de pijn geleidelijk afneemt.³

Redenen voor menstruatiekrampen vóór de menstruatie

De medische naam voor pijnlijke menstruatie is 'dysmenorroe' en er zijn twee hoofdtypen:^3,4

Primaire dysmenorroe is pijn zonder specifieke oorzaak, de meest voorkomende vorm, die slechts een paar dagen duurt.^3,4
Secundaire dysmenorroe is pijn door een medische aandoening die zware of pijnlijke menstruatie veroorzaakt.

Deze pijn is vooral erg vóór en tijdens je menstruatie en kan erger worden in plaats van verbeteren.^3,4

Aandoeningen die deze pijn veroorzaken zijn:⁴

Endometriose
Baarmoederfibromen
Pelvic infammatory disease (PID)
Polycysteus ovarium syndroom (PCOS)

Praat met je arts als je denkt dat een aandoening ernstige menstruatiepijn veroorzaakt.

Kun je menstruatiepijn krijgen zonder menstruatie?

Menstruatiepijn kan ook zonder menstruatie voorkomen, door ovulatie of medische aandoeningen.

Ovulatiepijn

De eisprong gebeurt meestal één keer per maand, ongeveer twee weken voor je menstruatie.⁵

Sommige vrouwen ervaren pijn wanneer een eicel vrijkomt, wat een paar minuten tot 48 uur kan duren. Deze pijn zit meestal aan één kant van je buik en voelt dof of scherp en plotseling. De pijn kan ook aanvoelen als menstruatiepijn en kan soms licht bloedverlies veroorzaken, dus deze kunnen gemakkelijk verward worden.^6,7

Endometriose

Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat lijkt op het baarmoederslijmvlies op andere plaatsen groeit, zoals rond de eierstokken en eileiders en rond de darmen.⁸ Hoewel niet bekend is waardoor dit gebeurt, is endometriose een veelvoorkomende aandoening. Geschat wordt dat 10% van de algemene vrouwelijke bevolking endometriose heeft.⁹

Symptomen van endometriose zijn hevige menstruaties, tussentijdse bloedingen en hevige pijn.10 Endometriose kan ook bekkenpijn buiten de menstruatie, pijn tijdens of na seks en pijn bij het toiletbezoek veroorzaken.^8,10

Polycysteus ovarium syndroom (PCOS)

PCOS beïnvloedt de functie van je eierstokken. Net als bij endometriose is het niet precies duidelijk wat de oorzaak is, maar het wordt vaak in verband gebracht met hoge insulineniveaus en een hormonale disbalans.¹¹

Symptomen van PCOS zijn moeite met zwanger worden, overmatige haargroei en onregelmatige menstruatie.¹¹ Onregelmatig ongesteld bij PCOS kan leiden tot hevige bloeding en intense krampen die dagen voor en ook na je menstruatie.¹²

Pijnlijke menstruatiekrampen tijdens de vroege zwangerschap

Heel vroeg in de zwangerschap kun je last krijgen van innestelingskrampen. Dit kan aanvoelen als lichte krampen in je buik en er kan ook wat licht bloedverlies optreden wanneer de bevruchte eicel zich vasthecht aan de wand van je baarmoeder.¹³

Rond vier weken zwangerschap begint de baarmoeder ook langzaam uit te zetten om ruimte te maken voor de groei van je baby. Dit kan een licht uitrekkend of scheurend gevoel veroorzaken, heel laag in je buik, net boven je schaambeen.¹⁴

Als je een paar dagen kramp hebt en je menstruatie is te laat, ben je misschien zwanger. Doe een zwangerschapstest op of na de dag dat je ongesteld moet worden. Sommige testen detecteren HCG tot zes dagen voor je gemiste menstruatie.

Pijn zoals menstruatiepijn als je zwanger bent

Krampen tijdens zwangerschap kunnen verontrustend zijn, maar er zijn veel voorkomende en onschuldige oorzaken, zoals:^15,16

Braxton Hicks weeën (ook wel 'oefenweeën' genoemd)
Een opgeblazen gevoel
Vastzittende winden
Verstopping
Pijn aan de ronde ligamenten (banden van weefsel die de baarmoeder op zijn plaats houden rekken uit)
Samentrekkingen van de baarmoeder na een orgasme
Verhoogde bloedstroom naar de baarmoeder

Soms wijzen kramp en pijn op het begin van weeën, wat betekent dat je baby klaar is om geboren te worden.¹⁵

Het is altijd belangrijk om professioneel medisch advies in te winnen als je je zorgen maakt over een van je symptomen.

Menopauze

Voordat je in de menopauze komt (wanneer je 12 maanden niet ongesteld bent geweest), maak je een overgangsperiode door die perimenopauze wordt genoemd.¹⁷

Schommelingen in je hormonen tijdens de perimenopauze kunnen allerlei symptomen veroorzaken en ook premenstruele en menstruele symptomen erger maken dan normaal.¹⁸ Dit betekent dat je misschien minder vaak ongesteld wordt, maar toch af en toe last kunt hebben van krampen en ongemak.

Tot slot: ga op tijd naar je huisarts

Pijn is ongewenst, of het nu door menstruatie, hevige menstruatie of opgesloten winden tijdens zwangerschap komt.

Om je te helpen je ongemak te verlichten, kun je verschillende tips en adviezen tegen menstruatiepijn bekijken.

Als je je echter zorgen maakt over je symptomen, moet je altijd met je huisarts praten. Hij of zij kan je dan ondersteuning op maat bieden en mogelijke medische behandelingen om je weer te laten genieten van een pijnvrij leven.

Disclaimer: dit is een informatiepagina. Holland & Barrett heeft geen producten die bestemd zijn voor deze indicatie/toepassing.

Bronnen

Iacovides, S., Avidon, I., & Baker, F. C. (2015). Does pain vary across the menstrual cycle? A review. European Journal of Pain, 19(10), 1389-1405. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ejp.714
Hawkins, S. M., & Matzuk, M. M. (2008). The menstrual cycle: basic biology. Annals of the New York Academy of Sciences, 1135(1), 10-18. https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1196/annals.1429.018
Latthe, P. M., & Champaneria, R. (2011). Dysmenorrhoea. BMJ clinical evidence, 2011. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3275141/
Kulkarni, A., & Deb, S. (2019). Dysmenorrhoea. Obstetrics, Gynaecology & Reproductive Medicine, 29(10), 286-291. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1751721419301320
Holesh, J. E., Bass, A. N., & Lord, M. (2017). Physiology, ovulation.https://europepmc.org/article/NBK/nbk441996
Grinsted, J., Jacobsen, J. D., Grinsted, L., Schantz, A., Stenfoss, H. H., & Nielsen, S. P. (1989). Prediction of ovulation. Fertility and sterility, 52(3), 388-393. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0015028216609044
Rodrigo, A., Campos, G. Q., Gómez, M. B., & Ph, M. L. E. B. S. Mittelschmerz–ovulation pain: is it normal and what causes it?.https://www.invitra.com/en/pain-during-ovulation/
World Health Organization (WHO). Endometriosis [Internet]. 2023 [geciteerd op 13 februari 2024]. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/endometriosis
Staal, A. H. J., Van Der Zanden, M., & Nap, A. W. (2016). Diagnostic delay of endometriosis in the Netherlands. Gynecologic and obstetric investigation, 81(4), 321-324. https://karger.com/goi/article-abstract/81/4/321/153848/Diagnostic-Delay-of-Endometriosis-in-the?redirectedFrom=fulltext
Vercellini, P., Viganò, P., Somigliana, E., & Fedele, L. (2014). Endometriosis: pathogenesis and treatment. Nature Reviews Endocrinology, 10(5), 261-275. https://www.nature.com/articles/nrendo.2013.255
Norman, R. J., Dewailly, D., Legro, R. S., & Hickey, T. E. (2007). Polycystic ovary syndrome. The Lancet, 370(9588), 685-697. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(07)61345-2/abstract
Jeong JY., et al. ‘Polycystic ovarian morphology is associated with primary dysmenorrhea in young Korean women’. Obstet Gynecol Sci [Internet]. 2019 Jul 22 [geciteerd op 13 februari 2024];62(5):329–34. http://ogscience.org/journal/view.php?doi=10.5468/ogs.2019.62.5.329
Ebrahim, G. J., & Ebrahim, G. J. (1978). The Baby during Pregnancy and Labour. Child Care in the Tropics, 14-18. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-349-15957-4_3
McAllister, A., Lang, B., Flynn, A., Meisel, Z. F., Abernathy, A., Sammel, M. D., & Schreiber, C. A. (2022). Pregnant and bleeding: A model to assess factors associated with the need for emergency care in early pregnancy. The American Journal of Emergency Medicine, 53, 94-98. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0735675721010226
Sc, M. Z. B., BSc, L. L., FRCOG, W. A. W. P., & FRANZCOG, F. (1999). Symptoms during normal pregnancy: a prospective controlled study. Australian and New Zealand Journal of Obstetrics and Gynaecology, 39(4), 401-410. https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1479-828X.1999.tb03122.x
Koch, K. L. (2002). Gastrointestinal factors in nausea and vomiting of pregnancy. American journal of obstetrics and gynecology, 186(5), S198-S203. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0002937802800187
Mckinlay, S. M. (1996). The normal menopause transition: an overview. Maturitas, 23(2), 137-145. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/037851229500985X
Duralde, E. R., Sobel, T. H., & Manson, J. E. (2023). Management of perimenopausal and menopausal symptoms. bmj, 382. https://www.bmj.com/content/382/bmj-2022-072612.abstract