Onregelmatig ongesteld: waarom is mijn menstruatie te laat?
Iedereen met een menstruatiecyclus heeft waarschijnlijk wel eens te maken gehad met een onregelmatige menstruatie. Dit kan best verontrustend zijn, vooral als je gewend bent aan een redelijk voorspelbare cyclus. Er zijn veel factoren die je cyclus kunnen beïnvloeden, van stress en veranderingen in je levensstijl tot medische aandoeningen.
In dit artikel leggen we uit wat een onregelmatige menstruatie is, wat de oorzaken kunnen zijn en waarom het belangrijk is om je menstruatiecyclus bij te houden.
Wat is een 'normale' menstruatiecyclus?
Je hebt waarschijnlijk gehoord dat een 'normale' menstruatiecyclus 28 dagen duurt. Maar heel weinig mensen hebben ook echt een cyclus van precies 28 dagen.
Uit een recent onderzoek bleek dat slechts 13% van meer dan 600.000 menstruatiecycli 28 dagen duurde.1 Daarom ligt een verwachte menstruatiecyclus in werkelijkheid tussen de 21 en 35 dagen.2
Je menstruatiecyclus heeft 4 fasen:
Fase 1 - Menstruatie: de eerste dag van je cyclus is de eerste dag van je menstruatie. Dit duurt normaal twee tot zeven dagen, waarbij de eerste twee dagen het hevigst zijn.3
Fase 2 - Follikelfase: je lichaam geeft follikelstimulerend hormoon (FSH) af, waardoor de follikels in je eierstokken groeien. Ondertussen komt het hormoon oestrogeen vrij om het baarmoederslijmvlies dikker te maken. Deze fase begint op dag één van je cyclus (overlappend met je menstruatie) en eindigt met de eisprong (wanneer een eicel vrijkomt uit een van je eierstokken).4
Fase 3 - Ovulatie: een rijpe eicel komt vrij uit de eierstok door een golf van luteïniserend hormoon (LH). De eisprong vindt meestal 12-16 dagen voor je menstruatie plaats.4
Fase 4 - Luteale fase: na de eisprong reist de eicel door de eileiders naar de baarmoeder. Als het onderweg een zaadcel tegenkomt, kan het bevrucht raken en zich innestelen in het inmiddels dikke baarmoederslijmvlies. Als de eicel niet wordt bevrucht, dalen de hormoonspiegels en begint het baarmoederslijmvlies af te scheiden, waardoor je menstruatie op gang komt.
Wat zijn onregelmatige menstruaties?
Een onregelmatige menstruatie kan alles zijn wat niet past in het 'normale' verwachte patroon van een cyclus van 21-35 dagen.
Enkele voorbeelden van onregelmatige menstruaties zijn:5
- Menstruaties die meer dan 35 dagen of minder dan 21 dagen na elkaar optreden.
- Menstruatiebloedingen die veel zwaarder of lichter zijn dan normaal. Het uitblijven van een menstruatie gedurende 3 opeenvolgende maanden.
- Menstruaties met een onregelmatige cyclus die meer dan 7 tot 9 dagen variëren (bijvoorbeeld: de ene maand duurt je menstruatiecyclus 24 dagen en de volgende maand 34 dagen).
- Bloedingen die langer dan 7 dagen duren.
Over het algemeen kan je menstruatiecyclus een goede indicatie zijn van je algehele gezondheid. Maar de realiteit is dat onregelmatige menstruaties heel gewoon zijn en in de meeste gevallen niets zijn om je zorgen over te maken.6
Wat zijn de oorzaken van een onregelmatige menstruatie?
Sommige redenen voor onregelmatige cycli kunnen te wijten zijn aan recente veranderingen in je levensstijl, terwijl soms een onderliggende medische aandoening de reden is.
Factoren in je levensstijl
Het is heel normaal dat je menstruatie van cyclus tot cyclus een beetje verschilt. Je menstruatiecyclus reageert sterk op veranderingen in je dagelijkse routine. Vooral stress kan de balans in je lichaam beïnvloeden.7
Leefstijlfactoren die je cyclus kunnen beïnvloeden zijn:6
- Stress en angst
- Veranderingen in gewicht (gewichtsverlies of -toename)
- Overmatig sporten of bewegen
- Veranderingen in je dieet
Veel voorkomende oorzaken in de levensfase
Tijdens bepaalde levensfasen heb je ook meer kans op een onregelmatige menstruatie.
Je kunt bijvoorbeeld een onregelmatige menstruatie krijgen door:6
- Puberteit: het kan tot twee jaar duren voordat de oestrogeen- en progesteronniveaus zich reguleren. In deze periode komen onregelmatige menstruaties vaak voor.8
- Het begin van de menopauze: een van de aanwijzingen van de perimenopauze (de periode voorafgaand aan de menopauze) is een onregelmatige menstruatie.9
- Bepaalde vormen van anticonceptie: zowel de anticonceptiepil als het spiraaltje kunnen je 'normale' menstruatiecyclus veranderen.
- Zwangerschap: een late menstruatie kan het eerste teken van zwangerschap zijn. En zelfs in een vroege zwangerschap kan er sprake zijn van onregelmatig bloedverlies.
Onderliggende medische aandoeningen
In sommige gevallen kan een onregelmatige menstruatie ook worden veroorzaakt door een onderliggende medische aandoening.
Deze aandoeningen zijn onder andere:
- Endometriose: deze aandoening treedt op wanneer baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder op de eileiders of de eierstokken groeit. Het wordt gekenmerkt door hevige bloedingen, pijnlijke menstruaties en bloedingen tussen de menstruaties door.10
- Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS): hierdoor produceren de eierstokken veel mannelijke hormonen (androgenen) die een regelmatige menstruatie in de weg staan.11
- Schildklierafwijkingen: je schildklier helpt bij het reguleren van veel systemen in je lichaam, waaronder de timing van je ovulatie en menstruatie. Te veel of te weinig schildklierhormoon kan onregelmatige cycli veroorzaken.12
Tekenen dat je menstruatie eraan komt
Als je menstruatie onvoorspelbaar is, kan het goed zijn om te weten op welke tekenen en symptomen je moet letten die aangeven dat je menstruatie eraan komt.
Premenstrueel syndroom (PMS) is de verzamelnaam voor een breed scala aan emotionele en lichamelijke symptomen die optreden in de weken voor de menstruatie.
Veelvoorkomende PMS-symptomen zijn:13,14
- Stemmingswisselingen
- Prikkelbaarheid
- Vermoeidheid
- Slaapproblemen
- Hoofdpijn
- Opgeblazen gevoel
- Krampen
- Gevoelige borsten
- Hoofdpijn
- Veranderd libido
- Vet haar
- Veranderingen in eetlust en hunkeren naar voedsel
Als je symptomen ervaart die erg pijnlijk zijn of je dagelijkse activiteiten beïnvloeden, raadpleeg dan je huisarts.
Menstruatietrackers
Als je een onregelmatige menstruatie hebt, kan deze onvoorspelbaarheid natuurlijk verontrustend zijn. Een van de beste manieren om je lichaam beter te begrijpen, is door je cyclus bij te houden in je dagboek of op een menstruatie-app. Zo krijg je informatie over bepaalde trends die in de loop van de tijd ontstaan.
Een app om je menstruatie bij te houden, is een goed hulpmiddel om de unieke patronen van je lichaam te leren kennen en je stemmingen te helpen beheersen.15 De inzichten die je hiermee krijgt, helpen je ook als je met je arts wilt praten over je onregelmatige cyclus of andere zorgen die je hebt.
Maak een afspraak met je huisarts als je last hebt van pijnlijke menstruaties, bloedingen die langer dan zeven dagen duren, zeer zware bloedingen, plotselinge drastische veranderingen in je menstruatie (vooral als je normaal regelmatig bent), of als je graag zwanger wilt worden.6
Tot slot: volg je menstruatie voor meer inzicht
Onregelmatige menstruaties en kleine veranderingen in je menstruatiecyclus zijn normaal. Maar onregelmatige cycli die te lang of te kort duren, of gekenmerkt worden door zeer hevig of langdurig bloedverlies, kunnen een teken zijn van een groter probleem.
Er zijn veel redenen waarom je een onregelmatige cyclus kunt hebben. Van veranderingen in je levensstijl zoals stress en overmatig sporten tot medische aandoeningen zoals PCOS en endometriose.
Apps om je menstruatie te volgen kunnen ook heel handig zijn om inzicht te krijgen in je menstruele gezondheid en om belangrijke persoonlijke informatie met je huisarts te delen als dat nodig is.
Disclaimer: dit is een informatiepagina. Holland & Barrett heeft geen producten die bestemd zijn voor deze indicatie/toepassing.
- Bull, J., et al. Real-world menstrual cycle characteristics of more than 600,000 menstrual cycles. npj Digital Medicine. 2019;27;2(1). https://www.nature.com/articles/s41746-019-0152-7.
- Cheong, Y., Cameron, I. T., & Critchley, H. O. (2017). Abnormal uterine bleeding. British medical bulletin, 123(1), 103-114. https://academic.oup.com/bmb/article/123/1/103/4096455
- Mihm, M., Gangooly, S., & Muttukrishna, S. (2011). The normal menstrual cycle in women. Animal reproduction science, 124(3-4), 229-236. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378432010004148
- Vigil, P., Lyon, C., Flores, B., Rioseco, H., & Serrano, F. (2017). Ovulation, a sign of health. The Linacre Quarterly, 84(4), 343-355. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1080/00243639.2017.1394053
- Palep-Singh, M., & Prentice, A. (2007). Epidemiology of abnormal uterine bleeding. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology, 21(6), 887-890. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1521693407000697
- Gupta, M., & Duckitt, K. (2005). Irregular periods. Women's Health Medicine, 2(3), 5-9. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1744187006000515
- Bertone-Johnson, E., et al. Early Life Emotional, Physical, and Sexual Abuse and the Development of Premenstrual Syndrome: A Longitudinal Study. Journal of Women’s Health. 2014;23(9):729–39. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25098348/.
- Peacock, A., Alvi, N. S., & Mushtaq, T. (2012). Period problems: disorders of menstruation in adolescents. Archives of disease in childhood, 97(6), 554-560. https://journals.healio.com/doi/abs/10.3928/00904481-20120307-08
- Monteleone, P., Mascagni, G., Giannini, A., Genazzani, A. R., & Simoncini, T. (2018). Symptoms of menopause—global prevalence, physiology and implications. Nature Reviews Endocrinology, 14(4), 199-215. https://www.nature.com/articles/nrendo.2017.180
- Agarwal, S. K., Chapron, C., Giudice, L. C., Laufer, M. R., Leyland, N., Missmer, S. A., ... & Taylor, H. S. (2019). Clinical diagnosis of endometriosis: a call to action. American journal of obstetrics and gynecology, 220(4), 354-e1. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S000293781930002X
- World Health Organization. Polycystic ovary syndrome [Internet]. [geciteerd op 22 februari 2024]. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/polycystic-ovary-syndrome.
- Jacobson, MH., et al. Thyroid hormones and menstrual cycle function in a longitudinal cohort of premenopausal women. Paediatric and Perinatal Epidemiology. 2018;32(3):225–34. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5980701/.
- Gudipally, P., et al. ‘Premenstrual Syndrome’. StatPearls, StatPearls Publishing, 2023. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560698/.
- Dennerstein, L., Lehert, P., & Heinemann, K. (2012). Epidemiology of premenstrual symptoms and disorders. Menopause international, 18(2), 48-51. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1258/mi.2012.012013
- Levy, J., et al. “A good little tool to get to know yourself a bit better”: a qualitative study on users’ experiences of app-supported menstrual tracking in Europe. BMC Public Health. 2019;19(1). https://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12889-019-7549-8.
