Trage schildklier symptomen: zo herken je hypothyreoïdie
Een goede gezondheid en welzijn zijn afhankelijk van de werking van je lichaam. Dit betekent dat alle lichaamsdelen goed samenwerken, inclusief organen of klieren waar je misschien niet zo bij stilstaat, zoals je schildklier. Je hebt misschien weleens van je schildklier gehoord, maar hoeveel weet je er eigenlijk over? Sommige mensen hebben een trage schildklier. Dit betekent dat de schildklier niet zo hard werkt als zou moeten om bepaalde hormonen in je lichaam te reguleren.1
Wat is de schildklier?
De schildklier is een kleine, vlindervormige klier die zich in het onderste gedeelte van je nek bevindt.2 Deze klier maakt deel uit van je endocriene systeem, wat betekent dat het een sleutelrol speelt in het balanceren van je hormonen voor biologische processen zoals groei en ontwikkeling.1
De belangrijkste taak van de schildklier is het produceren van hormonen die je stofwisseling regelen, wat voedsel omzet in energie.2 Om dit te doen, produceert je schildklier twee hormonen: thyroxine (T4) en triiodothyronine (T3).1,2
Wat is een trage schildklier (hypothyreoïdie)?
In een ideale situatie maakt je schildklier precies de juiste balans van T4 en T3 aan om je stofwisseling goed te laten werken.3
De realiteit is dat die kleine klier soms langzamer gaat werken en niet genoeg van deze hormonen produceert. Wanneer dit gebeurt, noemen we het hypothyreoïdie.3 Het is beter bekend als een trage schildklier.3
Hypothyreoïdie komt vrij vaak voor. Volgens de huidige schattingen hebben ongeveer 500.000 mensen in Nederland deze aandoening.4 Mensen boven de 60 hebben er meer kans op en vrouwen hebben er vijf tot tien keer meer kans op dan mannen.4
Hoewel een trage schildklier niet gevaarlijk lijkt, kan het onbehandeld leiden tot complicaties zoals hartaandoeningen.4,5
Symptomen van een trage schildklier
Veel mensen met een trage schildklier weten niet dat ze hypothyreoïdie hebben.
Laten we enkele van de meest voorkomende symptomen nader bekijken, zodat je weet waar je op moet letten:
- Vermoeidheid: voel je je vermoeider dan normaal? Vermoeidheid is een van de meest voorkomende symptomen van hypothyreoïdie.6 Gevoeligheid voor kou: vooral als iedereen om je heen het warm heeft.3
- Obstipatie: als je niet goed naar de wc kunt, kan dat een teken zijn dat je spijsvertering vertraagd is.7,8 Droge huid en dunner wordend haar: dit kan een teken zijn dat je lichaam niet de voedingsstoffen krijgt die het nodig heeft.9
- Gewichtstoename: je stofwisseling speelt een cruciale rol bij het stabiel houden van je gewicht.10 Als je stofwisseling vertraagt, zoals het geval is bij hypothyreoïdie, kun je aankomen.3,11 Spierkrampen en -pijnen: als je lichaam ongewoon stijf en pijnlijk voelt, kan dat een teken zijn dat je een trage schildklier hebt.12
- Menstruatiecycli die zwaarder zijn dan normaal of onregelmatig: menstruatieveranderingen kunnen door veel factoren worden veroorzaakt, waarbij sommige studies in verband worden gebracht met een trage schildklier.13
- Depressie en stemmingsstoornissen: het zal geen verrassing zijn dat hormonen in een achtbaan ook leiden tot stemmingswisselingen en zelfs depressies. Aangezien je schildklier en hormonen onherroepelijk met elkaar verbonden zijn, is het logisch dat hypothyreoïdie kan leiden tot stemmingswisselingen.14
Ervaar je een van deze symptomen of een combinatie ervan? Praat dan met je huisarts over de mogelijkheid van een trage schildklier.
Oorzaken van een trage schildklier
Voor de meerderheid van de mensen met een trage schildklier kan de aandoening worden veroorzaakt door een auto-immuunziekte.4,15
Auto-immuunziekten zijn aandoeningen waarbij je eigen immuunsysteem, dat je normaal beschermt en je lichaam helpt te herstellen van ziektes en verwondingen, je eigen lichaamscellen aanvalt. Het immuunsysteem ziet dan het verschil niet tussen je eigen cellen en ongezonde of vreemde cellen, waardoor het je gezonde cellen aanvalt.16
Andere mogelijke oorzaken van hypothyreoïdie zijn:17
- Eerdere behandeling van de schildklier, zoals chirurgie of radioactief jodium, dat kan worden gebruikt om schildklierkanker te behandelen
- Jodiumtekort
- Problemen met je hypofyse, die de schildklier reguleert
- Sommige medicijnen, waaronder medicijnen tegen depressie/bipolaire stoornis, een onregelmatige hartslag, hepatitis C en sommige soorten kanker
Zwangerschap kan aanzienlijke veranderingen in de hormoonspiegels veroorzaken, wat kan leiden tot tijdelijke hypothyreoïdie.18,19
Hoe wordt hypothyreoïdie gediagnosticeerd?
Net als bij veel andere gezondheidsaandoeningen is de belangrijkste manier om een trage schildklier vast te stellen een bloedtest.20 Dit bloedonderzoek, bekend als een schildklierfunctietest, controleert het niveau van je schildklierstimulerend hormoon (TSH).20
De resultaten samen met je symptomen zouden voldoende moeten zijn om hypothyreoïdie te bevestigen of uit te sluiten.20
Behandeling voor hypothyreoïdie
Niet iedereen met hypothyreoïdie hoeft medicijnen te nemen. Als je aandoening mild is of je hebt bepaalde andere aandoeningen, zijn de gebruikelijke medicijnen mogelijk niet geschikt.
Als je wel een behandeling voor een trage schildklier nodig hebt, is dat gelukkig vrij eenvoudig. De meeste mensen met deze aandoening wordt aangeraden dagelijks een hormoonvervangend medicijn genaamd levothyroxine te nemen.21
Dit medicijn vervangt het hormoon dat je schildklier niet genoeg aanmaakt (thyroxine), wat helpt om je waarden te stabiliseren en je symptomen onder controle te houden.21
Er is geen algemene dosis en het kan zijn dat jouw dosering een paar keer aangepast wordt om de dosis te vinden die voor jou het beste werkt. Als je eenmaal de juiste dosis levothyroxine hebt, word je gecontroleerd met jaarlijkse bloedtesten om je hormoonspiegels bij te houden.
Levothyroxine is alleen op recept verkrijgbaar. Het moet ook blijvend ingenomen worden, want zonder dat zullen je symptomen terugkeren. Als je zwanger bent, moet je nauwlettender worden gecontroleerd. Praat direct met je arts of verloskundige.21
Ondanks wat sommige bronnen zeggen, zijn er momenteel geen specifieke voedingsmiddelen of voedingssupplementen waarvan bewezen is dat ze helpen bij de behandeling van hypothyreoïdie. Een uitgebalanceerd dieet met diverse voedingsstoffen kan je gezondheid en welzijn verbeteren. Zorgen voor voldoende slaap kan ook helpen.
Tot slot: neem bij twijfel contact op met je huisarts
Leven met een trage schildklier kan behoorlijk lastig zijn, om nog maar te zwijgen van het risico op complicaties op de lange termijn.4,5
Als je denkt dat je een trage schildklier hebt, bijvoorbeeld omdat je een aantal van de hier genoemde symptomen ervaart, is het altijd het beste om een afspraak met je arts te maken. Hij of zij kan de nodige tests regelen en je helpen om je gezondheid weer onder controle te krijgen.
Disclaimer: het advies in dit artikel is alleen ter informatie en kan medische zorg niet vervangen.
- Hiller-Sturmhöfel, S., & Bartke, A. (1998). The endocrine system: an overview. Alcohol health and research world, 22(3), 153. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6761896/
- Shahid, Muhammad A., et al. Physiology, Thyroid Hormone. StatPearls, StatPearls Publishing. [cited 2024 Feb 21] 2023. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK500006/.
- Chiovato, L., Magri, F., & Carlé, A. (2019). Hypothyroidism in context: where we’ve been and where we’re going. Advances in therapy, 36, 47-58. https://link.springer.com/article/10.1007/s12325-019-01080-8
- Schildklier Organisatie Nederland. (2021). Te trage schildklier. Geraadpleegd op 10 juni 2024, van https://schildklier.nl/schildklieraandoeningen/te-trage-schildklier/
- Rodondi, N., Bauer, D. C., Cappola, A. R., et al. Subclinical Thyroid Dysfunction, Cardiac Function, and the Risk of Heart Failure: The Cardiovascular Health Study. Journal of the American College of Cardiology. 2008;52(14), 1152-1159. https://doi.org/10.1016/j.jacc.2008.07.009
- Ruíz-Pacheco, María Guadalupe, et al. Severity of Fatigue and Its Relationship with TSH before and after Levothyroxine Replacement Therapy in Patients with Primary Hypothyroidism. Biomedicines. Biomedicines. 2023;11(3):811. https://doi.org/10.3390/biomedicines11030811.
- Yaylali, O., Kirac, S., et al. Does Hypothyroidism Affect Gastrointestinal Motility? Gastroenterology Research and Practice. 2009. https://doi.org/10.1155/2009/529802
- Daher, Ronald, et al. Consequences of Dysthyroidism on the Digestive Tract and Viscera. World Journal of Gastroenterology. 2009;15(23):2834. https://doi.org/10.3748/wjg.15.2834.
- Gaitonde, D. Y., Rowley, K. D., & Sweeney, L. B. (2012). Hypothyroidism: an update. South African Family Practice, 54(5), 384-390. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/20786204.2012.10874256
- Farhana, Aisha, and Anis Rehman. Metabolic Consequences of Weight Reduction. StatPearls, StatPearls Publishing, 2024. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK572145/.
- Sanyal, D., Raychaudhuri, M. Hypothyroidism and obesity: An intriguing link. Indian Journal of Endocrinology and Metabolism. 2016;20(4), 554-557. https://doi.org/10.4103/2230-8210.183454
- Fariduddin, Maria M., and Nidhi Bansal. Hypothyroid Myopathy. StatPearls, StatPearls Publishing, 2023. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519513/.
- Jacobson, Melanie H., et al. Thyroid Hormones and Menstrual Cycle Function in a Longitudinal Cohort of Premenopausal Women. Paediatric and Perinatal Epidemiology. 2018;32(3):225–34. https://doi.org/10.1111/ppe.12462.
- Nuguru, Surya P., et al. Hypothyroidism and Depression: A Narrative Review. Cureus. 2022;14(8):e28201. https://doi.org/10.7759/cureus.28201.
- Ling, H. W. (2021). What do all autoimmune diseases have in common. J Clin Exp Immunol, 6 (3): 326, 329. https://www.researchgate.net/profile/Huang-Ling-8/publication/352792799_What_Do_All_Autoimmune_Diseases_Have_in_Common/links/60d9df50299bf1ea9ec7bf74/What-Do-All-Autoimmune-Diseases-Have-in-Common.pdf
- Pisetsky, D. S. (2023). Pathogenesis of autoimmune disease. Nature Reviews Nephrology, 19(8), 509-524. https://www.nature.com/articles/s41581-023-00720-1
- Zamwar, U. M., & Muneshwar, K. N. (2023). Epidemiology, Types, Causes, Clinical Presentation, Diagnosis, and Treatment of Hypothyroidism. Cureus, 15(9). https://assets.cureus.com/uploads/review_article/pdf/175208/20231030-12309-1yghygl.pdf
- Sahay, Rakesh Kumar, and V. Sri Nagesh. Hypothyroidism in Pregnancy. Indian Journal of Endocrinology and Metabolism. 2012;16(3):364. https://doi.org/10.4103/2230-8210.95667.
- Alemu, A., Terefe, B., Abebe, M., & Biadgo, B. Thyroid hormone dysfunction during pregnancy: A review. International Journal of Reproductive Biomedicine. 2016;14(11), 677-686. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5153572/
- Kalra, S., Das, A. K., Bajaj, S., Saboo, B., Khandelwal, D., Tiwaskar, M., ... & Mulgaonkar, N. (2018). Diagnosis and Management of Hypothyroidism: Addressing the Knowledge–Action Gaps. Advances in Therapy, 35, 1519-1534. https://link.springer.com/article/10.1007/s12325-018-0744-7
- Mandel, S. J., Brent, G. A., & Larsen, P. R. (1993). Levothyroxine therapy in patients with thyroid disease. Annals of internal medicine, 119(6), 492-502. https://www.acpjournals.org/doi/abs/10.7326/0003-4819-119-6-199309150-00009
