Jodium: het essentiële mineraal dat goed is voor de schildklier

16/04/20244 minuten

Wist je dat jodium een van de minst voorkomende elementen in de aardkorst is? Gelukkig wordt het wel in grote hoeveelheden in onze zeeën en oceanen gevonden, want jodium is een essentieel mineraal voor onze gezondheid. In dit artikel vertellen we je alles over jodium: in welke voeding het zit, voor wie supplementen nuttig kunnen zijn en of een jodiumtekort vaak voorkomt.

Wat is jodium?

Jodium, ook bekend als jood of onder de chemische afkorting I, is een mineraal dat in 1811 werd ontdekt. De naam komt van het Griekse ‘iodes’, wat ‘violet’ betekent, een verwijzing naar de paarse damp die ontstaat wanneer jodium verwarmd wordt.

Jodium is essentieel voor onze gezondheid, maar wordt ook nog voor tal van andere toepassingen gebruikt. Zo wordt het gebruikt in de medische wereld als desinfectiemiddel, maar ook in forensisch onderzoek en in halogenlampen.

Je hebt waarschijnlijk ook al eens gehoord van jodiumtabletten. Die tabletten bevatten een hoge dosis kaliumjodide en worden gebruikt na blootstelling aan radioactief jodium door een kernramp. Door tabletten met stabiel kaliumjodide te slikken, is de schildklier verzadigd en is er geen ruimte meer voor radioactief jodium. Jodiumtabletten worden preventief verspreid onder mensen die in de buurt van een kerncentrale wonen.

Waar is jodium goed voor?

Jodium is een essentieel mineraal. Dat wil zeggen dat ons lichaam het niet zelf kan aanmaken en we het dus uit onze voeding moeten halen. Jodium heeft verschillende belangrijke functies voor ons lichaam:

Jodium is goed voor de schildklier. Het draagt bij tot een normale productie van schildklierhormonen en tot een normale werking van de schildklier.¹
Jodium draagt bij tot een normale cognitieve functie, een normaal geheugen, normaal leervermogen, normale concentratie en normale intelligentie. Het houdt de geest helder.²
Jodium helpt energie vrij te maken uit de voeding en ondersteunt het energieniveau.³
Jodium draagt bij tot de normale groei van kinderen.⁴
Jodium is goed voor het zenuwstelsel en speelt een belangrijke rol in het functioneren van het zenuwstelsel.⁵

Waar zit jodium in?

Jodium is vooral te vinden in vis, zeevruchten en zeewieren zoals kelp, nori en wakame. Verder zit het onder meer in eieren, sommige zuivelproducten en groenten & fruit. Om een jodiumtekort preventief te voorkomen, wordt jodium in veel landen ook toegevoegd aan zout (vandaar de naam: gejodeerd zout), waardoor het meteen ook in veel brood en graanproducten zit.

Via onze food calculator kun je per voedingsmiddelengroep makkelijk ontdekken welke producten het meeste jodium bevatten. Selecteer jodium als nutriënt en optioneel de voedingsmiddelengroep om te ontdekken welke producten het meeste jodium bevatten:

Hoeveel jodium per dag?

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium bedraagt voor volwassen mannen en vrouwen 150 microgram per dag. Zwangeren en zij die borstvoeding geven, hebben een verhoogde behoefte van 200 microgram per dag. Dit krijgen de meeste mensen binnen via hun voeding, maar aanvullend kun je ook kiezen voor een jodiumsupplement, bijvoorbeeld in de vorm van jodiumdruppels.

Wat zijn de oorzaken van een jodiumtekort?

Wie gezond en gevarieerd eet, krijgt in principe voldoende jodium via de voeding binnen. Bovendien kan in de schildklier een grote voorraad aan jodium worden opgeslagen, waardoor je een jodiumtekort vaak pas na enkele jaren merkt. Een jodiumtekort is meestal een gevolg van onvoldoende inname via de voeding, bijvoorbeeld als je geen brood eet of enkel brood zonder gejodeerd zout.

Verder lopen ook mensen die een vegan of vegetarisch dieet volgen een verhoogd risico op een tekort. Ook sommige medicijnen, zoals diuretica en lithium, kunnen de jodiumopname beïnvloeden.

Wat zijn de symptomen van een jodiumtekort?

Het bekendste en zichtbaarste symptoom van een jodiumtekort is een trager werkende en opgezwollen schildklier, ook bekend als struma. Daarmee gaan vaak symptomen zoals vermoeidheid, gewichtstoename, het snel koud hebben, een langzame hartslag en constipatie gepaard. Bij kinderen kan het dan weer leiden tot vertragingen in de groei.

Jodium zelf testen

Wil je jouw jodiumgehalte zelf testen? De Jodium Urinetest Afnamekit kan je een goede indicatie geven van de hoeveelheid jodium in jouw lichaam. Het is eenvoudig thuis af te nemen via een gebruiksvriendelijke urineverzamelaar. Je ontvangt een afnamekit met alle materialen voor het afnemen en retour sturen van je sample. Je sample wordt onderzocht in een ISO15189-gecertificeerd Europees laboratorium en gevalideerd door een biochemicus en arts. Twee weken na afname ontvang je via een beveiligd bericht jouw persoonlijk rapport met de resultaten van de jodiumtest, een uitgebreide uitleg en persoonlijk advies.

Kan je te veel jodium binnenkrijgen?

Ja, maar het is eerder zeldzaam en komt enkel uitzonderlijk voor bij mensen die veel zeewier eten. Bovendien zal een teveel aan jodium bij de meeste mensen niet tot problemen leiden. In zeldzame gevallen kan het wel de werking van de schildklier verstoren en voor een schildkliervergroting zorgen.

Wie de jodiuminname wil beperken, kan koken met zout zonder jodium.

Tot slot: eet gezond en gevarieerd

Wie gezond en gevarieerd eet, moet zich geen zorgen maken over een mogelijk tekort aan jodium. Een gezonde en gevarieerde voeding zijn altijd de basis voor wie geen tekorten wil oplopen. Toch kan het ook nooit kwaad om preventief met je gezondheid bezig te zijn, bijvoorbeeld door een jodiumtest af te nemen. Neem bij vragen of twijfels altijd contact op met je arts.

Bronnen

H.R. Chung, Iodine and thyroid function, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24926457/
H. Choudhry et al., Iodine consumption and cognitive performance: Confirmation of adequate consumption, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30258574/
S. Zbigniew, Role of Iodine in Metabolism, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28103777/
K. Bougma et al., Iodine and mental development of children 5 years old and under: a systematic review and meta-analysis, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23609774/
B.S. Hetzel, Iodine and neuropsychological development, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10721937/