Lion’s mane: alle voordelen en het gebruik van deze mushroom op een rij
Een schattig beestje, kleine spook of bloemkool, wat zie jij als je naar lion’s mane (Hericium erinaceus) kijkt? Deze witte bol heeft meer in zich dan uiterlijk schoon. Favoriet bij de boeddhistische monniken en steeds populairder bij het gewone volk. Met vele bijnamen zoals apenkop, pruikzwam, pom pom of natures nutrient for the neurons is lion’s mane een ware legende. Lees en leer hieronder.
Wat is lion’s mane?
Lion’s mane, ook wel pruikzwam genoemd, wordt al duizenden jaren door boeddhistische monniken op traditionele wijze gebruikt. Deze mushroom komt dus vanuit het Oosterse deel van de wereld en groeit daar in een gematigde klimaatzone.
Lion’s mane is een bolle, crèmekleurige paddenstoel die bestaat uit veel dunne stengels, waardoor de pluizige looks ontstaan. Dat is meteen ook waar deze paddenstoel zijn vele bijnamen aan te danken heeft. De Latijnse soortaanduiding doet het mooie uiterlijk eer aan en verwijst met Hericium erinaceus in het laatste deel van de naam naar ‘egel’, wat een duidelijke knipoog is naar de stekelige vorm van het vruchtlichaam van deze schimmel.
In Nederland kennen we lion’s mane beter als pruikzwam, maar in de culinaire wereld zien we in Nederland en België vaker de Franse benaming 'pom pom blanc' terug, wat verwijst naar gelijk uitziende witte pompoms van cheerleaders. Chinezen hebben ook nog de leuke bijnaam apenkop (Hou Tou Gu) en in Japan noemen ze de pruikzwam ook wel bergmonnik.1
Waar komt lion’s mane vandaan?
Net zoals andere fungus bestaat de lion’s mane-mushroom uit een groot netwerk van mycelium onder de grond, waardoor onze aarde bij elkaar gehouden wordt. Mycelium is een krachtig netwerk van hyfen of schimmeldraden en kan al ontstaan uit één enkel spoor van een paddenstoel.
Aan het mycelium-netwerk groeien vervolgens vruchtlichamen van schimmels, zoals paddenstoelen en in dit geval dus de lion’s mane paddenstoel. Schimmel heeft een krachtig vermogen om voedingsstoffen uit de omgeving waar te nemen en vervolgens via de meest efficiënte route die kant op te groeien. Zo krachtig en efficiënt dat er in Japan een schimmel (Physarum) is ingezet als tool om de meest efficiënte metroroutes in en rondom Tokyo vast te leggen.2 Een prachtig voorbeeld waarin wij als mens de kracht van de natuur in ons voordeel kunnen laten werken.
De lion’s mane mushroom komt al eeuwenlang voor in China en groeit naast Azië voornamelijk in Noord-Amerika en Noord-Europa. De pruikzwam is een zwakteparasiet die op zoek gaat naar wonden in de stam van vooral oude beukenbomen of andere loofbomen. Op deze manier kan lion’s mane zich tot wel 40 jaar lang voeden aan 1 boom en kan een lion’s mane vruchtlichaam in het wild wel 25 tot 50 centimeter in doorsnede worden.
Op dit moment zijn de te verkrijgen lion’s mane-mushrooms voornamelijk vanuit de kweek. Hierbij is het belangrijk dat de pruikzwam op boomstammen of gesteriliseerd zaagsel wordt gekweekt en zich in een zuivere lucht op schone grond begeeft.
Voordelen van lion’s mane
Pruikzwam wordt al eeuwen in Azië gebruikt en maakt de laatste jaren een opmars in Nederland. Zo zien we steeds meer supplementen met lion’s mane de markt op komen, zoals een lion’s mane-extract.
Lion's mane kan verschillende positieve effecten op het lichaam hebben. Dit zijn er een aantal:
- Ondersteunt het cognitieve vermogen: Lion’s mane kan bijdragen aan de groei, het behoud en de verdeling van neuronen en myeline in de hersenen. Myeline is een belangrijk eiwit voor de sensoren van neuronen in de hersenen. Deze sensoren hebben mogelijk positieve effecten op de concentratie en het leervermogen.3
- Ondersteunt het immuunsysteem: Lion’s mane zou het immuunsysteem kunnen ondersteunen door mogelijk positief effect op ontstekingen en oxidatie. Ook zijn er onderzoeken bekend waarbij er bij muizen een positief effect te zien was op het immuunsysteem van de ingewanden. In een ander onderzoek met muizen werkt de proteïne van lion’s mane positief op de darmflora.3
- Positief effect op de gemoedstoestand: Lion’s mane zou ook een positief effect kunnen hebben op de gemoedstoestand. Zo is er een onderzoek gedaan in Japan waarbij de ene helft van een groep vrouwen na het eten van koekjes met lion’s mane-extract minder irritaties en negatieve gevoelens ondervonden ten opzichte van de helft vrouwen waar geen lion’s mane in de koekjes zat.3
Hoe kan je lion’s mane innemen?
Lion’s mane ziet er prachtig uit en heeft daarnaast ook nog eens een rijk smakenpalet. Dit maakt de paddenstoel erg geliefd bij culinaire liefhebbers. Sommigen vergelijken zowel de mildzoete smaak als de textuur van het witte goed met het vlees van de krab.
De Lion’s mane wordt op verschillende manieren bereid en is ook gemakkelijk thuis te bereiden. Dit zijn een aantal mogelijkheden:
- Vegan (steak) plakken: In plakken snijden en bakken in de pan met wat (vegan) boter of olie. Voeg kruiden naar wens toe of alleen wat peper en zout. De plakken kun je als bijgerecht eten of aan een sandwich toevoegen.
- Hartige lion’s mane-koekjes: Zoals hierboven genoemd heeft deze paddenstoel iets weg van krab, dus perfect voor vegan krabkoekjes. Hiervoor prak je de lion’s mane tot een kruimelige puree waaraan je wat bloem, plantaardige melk en kruiden toevoegt. Maak van dit mengsel schijfjes, haal ze door de paneer en bak ze in de pan.
- Roerbakgerecht: Je kunt de lion’s mane in kleine stukjes snijden en ermee roerbakken, lekker door de nasi of Aziatische wok.
- Chinees bijgerecht: Ook wordt lion’s mane in China veel gebruikt als los gerecht en kan het bijvoorbeeld gebruikt worden als vleesvervanger door de slierterige structuur los te maken tijdens het bakken (bijvoorbeeld met twee vorken).
- Geroosterde lion’s mane-roosjes: Kleinere pruikzwammen kunnen ook gegrild of gebakken worden zoals je met bloemkool gewend bent.
Als je eenmaal een lion's mane in handen hebt gekregen, is het raadzaam om deze kort af te spoelen met water en eventueel het vuil weg te vegen. Wanneer je de paddenstoel in water laat weken of te lang onder de kraan houdt, wordt het net als andere paddenstoelen al snel zompig. Om de lion's mane lang vers te houden, kun je deze het beste in een papieren zak in de koelkast bewaren.
Het kan een uitdaging zijn om in Nederland aan lion's mane te komen, tenzij je contacten hebt bij een kweker of een boerenmarkt of speciaalzaak om de hoek hebt. Daarom is het waarschijnlijk niet realistisch om elke week met lion's mane in de keuken te experimenteren. Daarnaast is het oogsten van deze mushrooms vaak alleen mogelijk van de late zomer tot in de herfst.
Wil je toch graag alle voordelen van dit witte goud mee krijgen? Dan kun je Lion’s Mane poeder verwerken in baksels, smoothies, thee of soepjes. Wanneer je liever voor gemak gaat kan je een tinctuur, extract of zelfs lion’s mane-koffie gebruiken.
Hoeveel lion’s mane per dag?
De hoeveelheid lion’s mane-mushroom die je dagelijks kunt nuttigen, verschilt per situatie en product. Bij het gebruik van capsules of poedervorm met extractvariant, wordt over het algemeen een richtlijn van 2-4 gram per dag (een halve tot hele theelepel) gehanteerd. Het is echter aanbevolen om de doseringsadviezen van het specifieke product te raadplegen.
Heeft Lion’s mane bijwerkingen?
Lion's mane wordt over het algemeen als zeer veilig beschouwd, zonder bekende bijwerkingen of nadelen. Hoewel bijwerkingen dus uiterst zeldzaam zijn, kan er in sommige gevallen sprake zijn van een persoonlijke gevoeligheid, wat bij hogere doseringen kan leiden tot milde darmklachten.
Belangrijk is dat vrouwen met een zwangerschap, die zwanger willen worden of borstvoeding geven altijd een arts raadplegen alvorens het gebruik van supplementen. Ditzelfde advies geldt voor personen met een specifiek ziektebeeld.
Tot slot: kijk naar jouw behoeften
Een goede gezondheid begint altijd bij een gezonde leefstijl die goed bij jouw persoonlijkheid past. Hierbij hoort ook een gebalanceerd en gevarieerd dieet. Het toevoegen van lion's mane aan je routine, bijvoorbeeld tijdens het koken of in de vorm van supplementen, kan een waardevolle toevoeging zijn. De manier van gebruik - snel en gemakkelijk, verwerkt in een maaltijd of als onderdeel van een theeritueel - is helemaal afhankelijk van jouw eigen behoeften.
- Kevin Spelman, Neurological Activity of Lion’s Mane (Hericium erinaceus), geraadpleegd via https://restorativemedicine.org/journal/neurological-activity-lions-mane-hericium-erinaceus/
- Yong E, Slime mould attacks simulates Tokyo rail network, https://www.nationalgeographic.com/science/article/slime-mould-attacks-simulates-tokyo-rail-network
- Leonard J, What are the benefits of lion's mane mushrooms? Geraadpleegd via https://www.medicalnewstoday.com/articles/323400#risks-and-side-effects
