Cichoreikoffie: een cafeïnevrije drank met dankbaar verleden

Of je nu verslaafd bent aan koffie en op zoek bent naar een hoogwaardige vervanger of gewoon van lekkere drankjes houdt: wat ook de reden is dat je dit artikel over Cichorei bent beginnen lezen, ga vooral door want het zal de moeite waard zijn. Ontdek het verleden van cichorei en leer meer over de werking van dit mooie product.

Wat is cichoreikoffie?

Cichoreikoffie is in steeds meer keukenkastjes een standaard. Of het nou gebruikt wordt als alternatief voor koffie, voor het aanlengen van de koffie of gewoon omdat cichorei zo smaakvol is, we kunnen niet meer om dit poeder heen. De populariteit heeft cichorei misschien wel te danken aan het feit dat koffiecichorei cafeïnevrij is en op die manier een erg geschikt koffie-alternatief voor degene die een koffieverslaving hebben. Dit kan door in één keer af te kicken of juist geleidelijk steeds meer cichorei en steeds minder koffie in te mengen.

Cichorei is een geslacht uit het plantenrijk waar onder andere de paardenbloem, witlof en andijvie tot behoren. Dat we koffie drinken van een witlofachtige plant klinkt niet erg appetijtelijk, maar onder cichorei vallen verschillende soorten. Zo zijn Cichorium intybus var foliosum witlof, Cichorium endivia andijvie en Cichorium endivia allemaal vormen van wilde andijvie. Een van de wilde cichoreisoorten (Cichorium intybus) is koffiecichorei (Cichorium intybus var. sativum). In tegenstelling tot de andijvie- en witlofplant is de koffiecichorei een mooie, weelderige groene struik met lichtpaarse of blauwe bloemen. De bloemen zien er sprookjesachtig uit met prachtige gelaagde blaadjes en contrasterend donkerpaarse stampers.

Hoewel de bloem er als een plaatje uitziet en het groen snel groeit, wordt koffiecichorei van de wortel gemaakt en heeft het een intens diepe en bittere smaak. Omdat de wortel inuline bevat, is cichorei minder bitter dan koffie. Sommigen zijn van mening dat cichorei door de zoetere smaak iets weg heeft van karamel.

Het drinken van cichorei is niet altijd normaal geweest en dateert uit de Franse periode rond 1800. Rond die periode kampte het gehele westen met een koffietekort waardoor cichoreikoffie in het leven geroepen werd. Mensen in Nederland, maar ook in Frankrijk en plekken in de Verenigde Staten zoals New Orleans, gebruikten de cichorei als koffievervanger of om koffie aan te lengen. Door een klein beetje koffie te gebruiken en de slappe smaak te versterken met de cichoreipoeder, smaakte de koffie toch nog goed. Door het ontbreken van cafeïne in de cichorei was het aanlengen een perfecte oplossing om langer met de koffie te doen en toch een kleine oppepper te krijgen.

Vandaag de dag is juist het ontbreken van de cafeïne in de cichorei zijn sterke punt en drinken mensen het doorgaans als vervanger. Cichorei biedt immers vele gezondheidsvoordelen en een cafeïnevrij leven heeft ook zo z’n voordelen. 

Hoe wordt cichoreikoffie gemaakt?

Koffie van cichorei wordt dus gemaakt van de wortel van de koffiecichorei. Een wilde variant van cichorei die voornamelijk geteeld wordt voor inuline. Voor het maken van de koffieachtige drank worden de wortels geoogst en vervolgens gebrand waardoor er een lichtbittere smaak, zoals die van koffie, vrijkomt. Er wordt meestal een poeder gemalen die op zichzelf verkocht wordt om thuis of in het café een drank van te maken. In Nederland werd tussen 1940 en 1945 de meeste cichoreikoffie geteeld en gedroogd door het ontbreken van koffie tijdens de oorlogsjaren.

Cichoreikoffie is gemakkelijk zelf te maken wanneer je het product in huis hebt. Je kunt verschillende soorten cichoreikoffie kopen. Sommige varianten zijn fijner poeder en andere wat meer korrelig. Dit maakt in principe voor het proces thuis geen verschil. Waar je vooral op kunt letten bij het kopen van cichorei zijn de toevoegingen. Is het puur cichorei wat je hebt aangeschaft, of zitten er nog andere ingrediënten in, zoals een mushroom-cichorei mix of (ongezonde) smaakmakers? Let er vooral ook op dat er varianten op de markt zijn waar ook echte koffie aan is toegevoegd, waardoor deze niet cafeïnevrij zijn.

Een gemakkelijke bereidingswijze van een cichoreidrank ziet er als volgt uit:

1. Kook wat water
2. Doe twee eetlepels cichoreipoeder in een mok
3. Giet per twee eetlepels cichoreipoeder 180 ml water over de poeder
   (voor een grotere of kleinere hoeveelheid kun je deze maatstaf aanhouden)
4. Roer goed door en laat 5 minuten trekken
5. Voeg naar smaak (plantaardige) melk, suiker, honing of agavesiroop toe, of drink de “koffie” zwart.

Is cichoreikoffie gezond? 

Cichoreikoffie is niet alleen populair doordat het cafeïnevrij is, maar ook door de vele gezondheidsvoordelen die het kan bieden. Van cichoreikoffie zijn de volgende voordelen bekend

• Cichorei kan de spijsvertering ondersteunen en doordat cichorei effect heeft op het metabolisch proces kan gewichtsverlies bevorderd worden. Cichorei stimuleert het lichaam bij het afdrijven van lichaamssappen van het spijsverteringsproces.* ¹
• Cichorei heeft de eigenschap om bloedsuikerlevels te verlagen.* ²
• Cichorei ondersteunt de gezondheid van de lever.* ²

Verder bevat de cichoreiwortel tal van nutriënten zoals proteïne, vezels zoals inuline, maar ook vitamine B6, vitamine C, foliumzuur, kalium, mangaan en fosfor.³ 

• Inuline zit in hoge concentratie in cichorei, waardoor teelt vaak voor het inwinnen van inuline is. Inulinevezels behoren tot de koolhydraten die fructanen worden genoemd. Je spijsvertering kan deze fructanen, ofwel fructosemoleculen, niet absorberen. Ze blijven in je dikke darm achter en dienen als voeding voor darmbacteriestammen.
• Vitamine B6 draagt bij tot een normale vorming van rode bloedcellen, energieleverend metabolisme, de regulering van de hormonale activiteit, het immuunsysteem, een normaal metabolisme van eiwitten en glycogeen, het zenuwstelsel en helpt vermoeidheid en moeheid verminderen. Ook draagt vitamine B6 bij aan een heldere geest.
• Vitamine C ondersteunt de bloedvaten, de botten, het energieniveau, de normale huid, de opname van ijzer, het immuunsysteem, het normale gebit, het zenuwstelsel, is een antioxidant en helpt vermoeidheid en moeheid te verminderen. Daarnaast draagt vitamine C bij aan een heldere geest.
• Kalium heeft een gunstige invloed op het behoud van een normale bloeddruk, spierwerking en zenuwstelsel.
• Mangaan draagt bij tot de normale vorming van bindweefsel, instandhouding van normale botten, draagt bij tot een normaal energieleverend metabolisme en is een antioxidant.
• Fosfor ondersteunt de botten, de normale werking van celmembranen, het energieleverend metabolisme en een sterk gebit.
• Foliumzuur verhoogt de folaatstatus van de moeder. Een lage folaatstatus van de moeder is een risicofactor voor het ontstaan van neurale buisdefecten bij de zich ontwikkelende foetus. Hoewel cichorei foliumzuur bevat, is het niet aan te raden voor zwangere vrouwen of vrouwen die proberen zwanger te worden om cichoreikoffie te drinken. Dit omdat het voor samentrekkingen in de baarmoeder kan zorgen, wat normaal geen kwaad kan, maar tijdens de zwangerschap wel. 

Wat zijn de bijwerkingen van cichorei?

Er zijn weinig bijwerkingen bekend van cichoreikoffie en het product is erg veilig. Het kan bij gevoeligheid voorkomen dat de baarmoeder lichte samentrekkingen geeft. Daarnaast staan poeders van wortels er bekend om laxerend te kunnen werken, waardoor het diarree kan veroorzaken.

Populaire bereidingswijzen en recepten met cichoreikoffie

Je kunt cichorei op verschillende manieren bereiden. Laat jij je ook graag inspireren of ben je op zoek naar een echte klassieker? We helpen je graag verder.

• (Iced) cichorei latte
  Kook 180 ml water en giet dit vervolgens over twee eetlepels cichorei. Roer goed door en voeg opgeschuimde (plantaardige) melk toe voor een heerlijk cafeïnevrije cichorei latte. Maak er helemaal een feestje van door zoetstof zoals agavesiroop of kokosbloesemsuiker toe te voegen. Wanneer het warm weer is en je toe bent aan verkoeling kun je de cichorei met kokend water na roeren eerst laten afkoelen in de koelkast en de melk koud toevoegen.
• Dalgona koffie met cichorei
  Ben je echt in de mood voor een next level drankje of wil je indruk maken op de visite? Probeer dan eens een Dalgona koffie te maken, maar dan met cichorei. Doe drie eetlepels cichorei in een maatbeker of kommetje en voeg hier twee eetlepels water en vier eetlepels suiker aan toe. Kies voor een gezondere variant door in plaats van kristalsuiker kokosbloesemsuiker te gebruiken. Klop het mengsel met een staafmixer, mixer of garde op tot een goudbruine crème en serveer bovenop een (plantaardige) melk. Perfect als cafeïnevrij dessert of verwenmoment in de middag. Als smaakvariatie kun je ook wat cacao of kaneel toevoegen voordat je het opklopt.
• (Not so) dirty chai latte
  Wat dacht je van een dirty chai, maar dan zonder cafeïne? Dirty chai is een ondeugende variant op de traditionele chai latte, doordat er een shot espresso aan het verwendrankje wordt toegevoegd. Je maakt een chai latte gemakkelijk door je favoriete chai te laten trekken in (plantaardige) melk. Dit werkt het beste met een sterke chai dus kies bij voorkeur voor een zwarte chai of gebruik twee zakjes. Ook bereik je diepere smaken door het geheel in een pannetje te koken en te laten sudderen. Je maakt de chai dirty door er een shot espresso aan toe te voegen. In dit geval kun je 2 eetlepels cichoreipoeder aan je brouwsel toevoegen.
• Hete cichorei cacao drink
  Een simpel maar heerlijk verwarmde mok chocolademelk met de voordelen van cichorei kun je maken door 1,5 lepel cichorei en 1,5 lepel cacaopoeder in een pannetje te koken met 200 ml (plantaardige) melk. Geef extra pit aan je brouwsel en voeg er een snufje kaneel, vanille en chilipoeder aan toe voor een verwarmende Aztec cacaodrank.
• Vietnamese stijl
  Een vietnamese koffie met een twist voor de liefhebbers van Aziatische smaken. Bereid een cichorei-espresso voor door 2 eetlepels poeder en 40 ml kokend water te mengen. Doe in een glas twee eetlepels gecondenseerde kokosmelk en voeg daarbovenop een hand vol ijsklontjes toe. Vervolgens kan de cichoreikoffie erop en is de Vietnamese ijskoffie zonder cafeïne klaar om van te genieten.

Naast het maken van een van deze drankjes of een eigen variant kun je ook denken aan bakken of koken met cichorei. Maak bijvoorbeeld deze verrukkelijke vegan tiramisu met cichorei door de espresso in het recept te vervangen door cichoreikoffie.

Wanneer je cichoreikoffie koopt, let er dan op wat voor soort je koopt: puur of gezoet en op smaak gebracht. Bewaar de cichorei bij voorkeur in een luchtdichte verpakking of container op een koele donkere plek voor de beste houdbaarheid. 

Tot slot

Cichorei klinkt misschien erg exotisch, nieuw en hip maar is dus eigenlijk een oer-Hollandse wortel die al tijdens de Tweede Wereldoorlog als koffie gedronken werd. Toen uit wanhoop, maar we weten nu dat cichorei vele voordelen kent en goed kan helpen om van een cafeïneverslaving af te komen. Of je dat nou doet door langzaam af te bouwen en cichorei door je koffie te roeren of een lekker en creatief recept uit te proberen, genieten is het sowieso met de diepe geroosterde cichoreismaak.

*Gezondheidsclaims in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.