Cacao vs cocoa: wat is het verschil?
Of je nu een echte chocoladeliefhebber bent of gewoon nieuwsgierig naar de wereld van cacao, je hebt vast weleens de termen “cacao” en “cocoa” voorbij horen komen. Maar wist je dat deze 2 producten uit dezelfde boom komen, de Theobroma cacaoboom, en toch echt van elkaar verschillen? Hoewel cacao en cocoa vaak door elkaar worden gebruikt, beschrijven ze eigenlijk verschillende stadia in het proces van boon tot chocolade.
Lees snel verder en ontdek de subtiele maar verrassende verschillen!
Wat is cacao?
Cacao verwijst naar de ruwe vorm van de boon die afkomstig is van de Theobroma cacaoboom. Deze bonen zijn het hoofdingrediënt van chocolade en cocoaproducten. Cacaobonen worden geoogst, gefermenteerd en gedroogd voordat ze worden verwerkt tot cacaopoeder, cacaonibs of cacaoboter.
Cacao staat bekend om zijn rijke smaak en vele voordelen voor de gezondheid en bevat vitaminen en mineralen, waaronder magnesium, ijzer en vezels.7 Het wordt vaak gebruikt om rauwe chocolade te maken, als ingrediënt om mee te bakken of als toevoeging aan smoothies of desserts. De intense smaak en het voedingsprofiel hebben cacao populair gemaakt bij zowel gezondheidsbewuste consumenten als culinaire liefhebbers.
Wat is cocoa?
Cocoa verwijst naar de verwerkte vorm van cacaobonen nadat ze geroosterd zijn bij hogere temperaturen. Het roosteren verandert de smaak en vermindert de natuurlijke bitterheid van de bonen. Na het roosteren worden de bonen gekraakt en vermalen tot een pasta. Deze wordt vervolgens geperst om de cocoabestanddelen te scheiden van de cocoaboter. De vaste stoffen worden dan verder verwerkt tot cocoapoeder.
Cocoapoeder is een veelgebruikt ingrediënt in verschillende chocoladeproducten, bakrecepten en dranken zoals warme chocolademelk. Het wordt vaak gebruikt om smaak en kleur toe te voegen aan cakes, koekjes, brownies en andere desserts.
Hoewel cocoa misschien iets anders is vergeleken met rauwe cacao door het roosteren, is het een hoofdingrediënt in veel keukens wereldwijd.
Is cacao hetzelfde als 100% cocoa?
Als je “100% cocoa” ziet, betekent dit meestal dat het cocoapoeder geen toegevoegde suikers of andere ingrediënten bevat. Hierdoor is het pure cocoa. In deze context is het vergelijkbaar met wat je zou kunnen vinden op het etiket als “100% cacao”. Beide zijn pure vormen van de boon zonder extra ingrediënten.
De terminologie kan variëren tussen merken en regio's. Als je op zoek bent naar een specifiek product, is het dus altijd goed om de ingrediëntenlijst te checken.
Wat is het verschil tussen cocoa en cacao?
De belangrijkste verschillen tussen cacao en cocoa zitten in de verwerkingsmethoden en de hoeveelheid voedingsstoffen. Cacao wordt beschouwd als rijker aan voedingsstoffen vanwege de minimale verwerking. Cocoa wordt daarentegen vaker gebruikt in alledaagse chocoladeproducten, maar de voedingswaarde is iets minder vanwege het roosteren.
Cocoa maken van cacao
Het produceren van cocoa uit cacao omvat verschillende stappen, die elk belangrijk zijn voor de uiteindelijke kwaliteit en smaak van het cocoapoeder en uiteindelijk de chocolade.1 Hier volgt een gedetailleerde uitleg van elke stap:
1. Oogsten
Het proces begint met het oogsten van rijpe cacaopeulen van Theobroma cacaobomen. Boeren snijden de peulen voorzichtig van de bomen met kapmessen of ander gereedschap. De peulen bevatten cacaobonen omgeven in een zoete, slijmerige pulp.
2. Fermenteren
Na de oogst worden de cacaobonen geopend en worden de bonen en het vruchtvlees verwijderd. De bonen worden dan in fermentatiedozen gelegd en bedekt met bananenbladeren of andere materialen. Fermentatie is een belangrijke stap waarbij natuurlijke microbiële processen de suikers in de pulp afbreken en biochemische veranderingen in de bonen geven. Dit fermentatieproces duurt meestal een paar dagen tot een week, afhankelijk van verschillende factoren zoals temperatuur en vochtigheid.
3. Drogen
Zodra de fermentatie klaar is, worden de bonen uitgespreid op rekken of matten om te drogen in de zon of in speciale droogkamers. Drogen is essentieel om het vochtgehalte van de bonen te verlagen en schimmelgroei te voorkomen.
Het helpt ook het smaakprofiel van de bonen te ontwikkelen. De bonen worden meestal gedroogd tot ze een vochtgehalte van ongeveer 7-8% hebben bereikt.
4. Roosteren
Na het drogen worden de bonen geroosterd om hun smaak en aroma te ontwikkelen. Roosteren helpt ook om resterend vocht te verwijderen. De temperatuur en duur van het branden variëren afhankelijk van het gewenste smaakprofiel en het type cocoa dat wordt geproduceerd. Roosteren kan variëren van licht tot donker, waarbij donkerder branden meestal een intensere smaak opleveren.
5. Extraheren
Als de bonen geroosterd zijn, barsten ze open waardoor de cocoakern gescheiden kan worden. De kern bevat cocoabestanddelen en cocoaboter. De kern wordt vervolgens vermalen tot een dikke pasta die cocoamassa wordt genoemd. De cocoamassa bevat zowel cocoabestanddelen als cocoaboter.
6. Malen
De cocoamassa wordt verder vermalen tot een fijne, gladde vloeistof die cocoapasta of chocolademassa wordt genoemd. Dit maalproces zorgt voor warmte, waardoor de cocoaboter in de vloeistof smelt en het een vloeistof vormt.
7. Cocoapoeder maken
De cocoamassa wordt geperst om de cocoabestanddelen van de cocoaboter te scheiden. De vaste stoffen worden vervolgens fijngemalen tot cocoapoeder. Dit cocoapoeder kan verder worden verwerkt. Tijdens al deze stappen wordt zorgvuldig aandacht besteed aan kwaliteitscontrole en consistentie. Dit zorgt ervoor dat het uiteindelijke cocoapoeder voldoet aan de gewenste normen voor smaak, textuur en kleur.
Voedingswaarde
Cocoa en cacao bieden beide verschillende voedingswaarde, hoewel hun profiel licht kan verschillen door de verwerkingsmethoden.
Beide bevatten flavonoïden en andere bestanddelen die kunnen bijdragen aan de algehele gezondheid.2 Het gebruik van cacao met mate past in een uitgebalanceerd dieet.
IJzer
Cocoa en cacao zijn goede bronnen van ijzer, een mineraal dat betrokken is bij verschillende lichaamsfuncties. Zo is ijzer goed voor een normaal zuurstoftransport door het lichaam en de normale vorming van rode bloedcellen en hemoglobine. Het mineraal helpt bij vermoeidheid en activeert de natuurlijke energie in het lichaam.3
Magnesium
Zowel cacao als cocoa zijn rijk aan magnesium, een mineraal dat een rol speelt in allerlei processen in het lichaam.4 Magnesium is goed voor de spieren en ondersteunt een normale spierwerking. Daarnaast is het goed voor het geheugen en concentratievermogen, en draagt het bij aan een heldere geest.
Zink
Hoewel cocoa en cacao niet de belangrijkste bronnen van zink zijn in vergelijking met andere voedingsmiddelen, bevatten ze toch kleine hoeveelheden van dit mineraal. Zink helpt het immuunsysteem, draagt bij tot de normale synthese van DNA en speelt een rol in het de celdelingsproces. Ook is het goed voor haar en nagels en belangrijk voor de huid.
Flavonolen
Cocoa en cacao zijn bijzonder rijk aan flavonolen. Flavonolen zijn een groep van natuurlijke stoffen die behoren tot de bredere familie van flavonoïden, een klasse van verbindingen die vaak in planten worden aangetroffen. Deze stoffen komen voor in verschillende voedingsmiddelen, waaronder fruit (zoals appels en druiven), groenten (zoals uien en broccoli), en thee.
Aminozuren
Cacao en cocoa bevatten essentiële aminozuren, de bouwstenen van eiwitten die nodig zijn voor verschillende fysiologische functies. Eiwitten ondersteunen de botten en zijn van belang voor de samenstelling. Daarnaast dragen ze bij tot de groei van spiermassa. Voordat iedereen aan de chocolade zit: acao en cocoa worden niet gezien als primaire eiwitbronnen.
Koper
Koper is een ander mineraal dat gevonden wordt in zowel cocoa als cacao. Koper helpt het bindweefsel van de huid soepel te houden en draagt bij aan het instandhouden van sterke bloedvaten. Het bevordert de energiestofwisseling, heeft een anti-oxidatieve werking en zorgt mede voor een goede weerstand.
Cacao en cocoa zijn voedingsmiddelen die verschillende gezondheidsvoordelen bieden, waaronder het leveren van mineralen zoals ijzer, magnesium, zink en koper, evenals flavonolen. Het met mate opnemen van deze ingrediënten past in een gezond eetpatroon.
Wat is gezonder?
Uiteindelijk kunnen zowel cocoa als cacao deel uitmaken van een gezond eetpatroon als je ze met mate gebruikt. Als je op zoek bent naar maximale voedingswaarde, is rauwe cacao of minimaal bewerkte cocoaproducten de beste keuze. Cocoapoeder is vaker verkrijgbaar en kan nog steeds gezondheidsvoordelen bieden als het wordt gebruikt in recepten of dranken.
Cacao in zijn rauwe vorm behoudt meer van zijn natuurlijke voedingsstoffen, waaronder mineralen zoals magnesium,ijzer en andere bestanddelen. Het wordt over het algemeen beschouwd als de betere optie omdat het minimale bewerking ondergaat. Hierdoor behoudt het meer van de voedingsstoffen.6
Cocoa is het resultaat van het verwerken van cacaobonen bij hogere temperaturen, waardoor een deel van de voedingsstoffen verloren kan gaan. Cocoa bevat echter nog steeds antioxidanten en andere bestanddelen, alleen in iets lagere hoeveelheden in vergelijking met rauwe cacao.
Kiezen tussen cocoa en cacao
De keuze tussen cocoa en cacao hangt af van smaak, gebruik en voedingswaarde. Cocoa heeft bijvoorbeeld een zachtere chocoladesmaak, terwijl cacao rijker en intenser is. Cacao behoudt meer voedingsstoffen omdat het minder processen ondergaat.
Haal meer uit cacao
Cacaopoeder is niet alleen heerlijk, maar ook heel veelzijdig:
- Warme chocolademelk: Net als cocoapoedermengsels kun je ook genieten van een warme kop cacao. Hoewel cacao van nature een minder zoete smaak heeft, biedt Cheerful Buddha een Cacao Bliss melange. Deze combineert de voordelen van cacao met paddenstoelen als ion's mane en chaga, wat zorgt voor een luxe warme chocolademelk.
- Smoothies: Voeg 2 eetlepels cacaopoeder toe aan je favoriete smoothierecepten. Het gaat goed samen met fruit zoals bananen, bessen en mango's, maar ook met bladgroenten zoals spinazie of boerenkool. Je kunt ook wat notenboter of avocado toevoegen voor meer romigheid.
- Havermout: Roer cacaopoeder door je ochtend havermout voor een chocoladetwist. Zoet het met een drupje honing of ahornsiroop en werk af met plakjes bananen, noten en zaden voor extra textuur en smaak.
- Energieballen: Maak zelfgemaakte energieballetjes of proteïnerepen met cacaopoeder. Combineer dadels, noten, zaden en cacaopoeder in een keukenmachine, rol er balletjes van en wentel ze vervolgens door geraspte kokos of cacaonibs voor extra knapperigheid.
- Chocolademuffins: Meng cacao met bananen, amandelmelk en pindakaas voor gezonde chocolademuffins.
- Cacaothee: Zet een kopje cacaothee door cacao in heet water te laten trekken. Je kunt ook een scheutje melk of een natuurlijke zoetstof zoals honing of agavesiroop toevoegen. Cacaothee heeft een subtiele chocoladesmaak en bevat antioxidanten.
- Zelfgemaakte chocolade: Maak je eigen gezondere versie van chocolade door cacaoboter te smelten, het te mengen met cacaopoeder en een zoetstof naar keuze (zoals ahornsiroop of kokossuiker) en het mengsel in vormen te gieten. Voeg voor de afwisseling noten, gedroogd fruit of zeezout toe.
- Koffie met cacao: Roer een theelepel cacaopoeder door je ochtendkoffie voor een op mokka geïnspireerde oppepper. Meng het met wat warme melk voor een romige cacaolatte.
Experimenteer met verschillende recepten en vind wat het beste werkt voor jouw smaakvoorkeuren en levensstijl.
Tot slot: kies wat bij jou past!
Cacao of cocoa, beide producten brengen de heerlijke smaak van chocolade naar je keuken, elk op hun eigen manier. Cacao biedt een rijke, rauwe smaak en behoudt door minimale verwerking meer voedingsstoffen, ideaal voor wie op zoek is naar een gezonde toevoeging aan smoothies, energieballetjes, of zelfs in een pure chocoladereep. Cocoa is dan weer perfect voor bakrecepten en warme chocolademelk met een zachtere smaak. Welke je ook kiest, met cacao of cocoa haal je het beste van de cacaoboon in huis en kun je eindeloos variëren. Geniet van de voordelen én de smaak van deze veelzijdige ingrediënten!
- Kongor, J. E., Hinneh, M., Van de Walle, D., Afoakwa, E. O., Boeckx, P., & Dewettinck, K. (2016). Factors influencing quality variation in cocoa (Theobroma cacao) bean flavour profile—A review. Food Research International, 82, 44-52.
- Katz, D.L., Doughty, K. and Ali, A. (2011) ‘Cocoa and chocolate in human health and disease’, Antioxidants & Redox Signaling, 15(10), pp. 2779–2811. doi:10.1089/ars.2010.3697.
- Jáuregui-Lobera, I. (2014) ‘Iron deficiency and cognitive functions’, Neuropsychiatric Disease and Treatment, p. 2087. doi:10.2147/ndt.s72491.
- Razzaque, M. S. (2018). Magnesium: are we consuming enough?. Nutrients, 10(12), 1863.
- Nehlig, A. (2013) ‘The neuroprotective effects of cocoa flavanol and its influence on cognitive performance’, British Journal of Clinical Pharmacology, 75(3), pp. 716–727. doi:10.1111/j.1365-2125.2012.04378.x.
- Samanta, S. et al. (2022) ‘Dark chocolate: An overview of its biological activity, processing, and fortification approaches’, Current Research in Food Science, 5, pp. 1916–1943. doi:10.1016/j.crfs.2022.10.017.
- Van Vliet, J. A., & Giller, K. E. (2017). Mineral nutrition of cocoa: a review. Advances in agronomy, 141, 185-270.
