Wat zijn polyolen? Alles over dit alternatief voor suiker

Polyolen zijn zoetstoffen die van nature voorkomen in groente, fruit, planten en gefermenteerde voedingsmiddelen. Door de molecuulstructuur, die lijkt op die van koolhydraten en alcohol, staan ze ook wel bekend als suikeralcoholen. Ze hebben een lagere zoetkracht dan suiker en bevatten veel minder calorieën. Daarnaast worden de koolhydraten niet of nauwelijks door het lichaam opgenomen. 

Polyolen kunnen op natuurlijke of synthetische wijze uit verschillende bronnen worden verkregen. Neem bijvoorbeeld xylitol, het polyol dat via natuurlijke extractie wordt verkregen uit de bast van de berkenboom. Of erythritol, een polyol dat door de natuurlijke fermentatie van glucose uit maïs wordt gewonnen. 

Daarnaast kunnen polyolen ook op synthetisch wijze worden geproduceerd. Een voorbeeld hiervan is maltitol, een zoetstof die voorkomt in de natuur maar vanwege de beschikbaarheid vaak op chemische wijze wordt geproduceerd.¹  

Polyolen hebben een lagere zoetkracht dan suiker, maar ze bevatten ook minder calorieën dan suiker (2,4 kcal/g ten opzichte van 4 kcal/g). Bovendien worden de koolhydraten uit polyolen niet of nauwelijks door het lichaam opgenomen. Dit maakt producten gezoet met polyolen aantrekkelijk voor mensen die hun inname van suiker en/of calorieën willen verminderen, maar toch willen blijven genieten van zoet. De groep polyolen kent één uitzondering: erythritol. Erythritol bevat in tegenstelling tot de andere polyolen namelijk 0 calorieën en geen opneembare koolhydraten. 

Polyolen worden slechts gedeeltelijk door het lichaam opgenomen waardoor ze een lagere glycemische index hebben dan suiker. Dit betekent dat ze de bloedsuikerspiegel minder snel doen stijgen. Of in het geval van erythritol: niet doet stijgen. Deze eigenschap is niet alleen gunstig voor mensen met diabetes, maar eigenlijk voor iedereen. Schommelingen in de bloedsuikerspiegel hebben namelijk een nadelig effect op de algehele gezondheid. 

In tegenstelling tot suiker worden polyolen niet of minder snel afgebroken door bacteriën in de mond. Dit heeft een gunstig effect op de mondgezondheid en voorkomt risico op tandcariës (gaatjes). 

Het is wel belangrijk om te weten dat overmatige consumptie van polyolen bij sommige mensen spijsverteringsproblemen kan veroorzaken, zoals een laxerend effect. Daarom is het belangrijk om polyolen met mate te consumeren.^1,2 

Polyolen worden slechts gedeeltelijk door het lichaam verteerd. Ze worden opgenomen in de dunne darm, maar dit gebeurt langzamer dan bij andere koolhydraten. De meeste polyolen komen uiteindelijk onveranderd in de dikke darm terecht, waar ze worden gefermenteerd door darmbacteriën. Tijdens dit fermentatieproces kunnen gassen worden geproduceerd, wat kan leiden tot een opgeblazen gevoel en winderigheid. Dit gebeurt vooral bij mensen die gevoelig zijn voor FODMAP's (Fermenteerbare Oligosachariden, Disachariden, Monosachariden en/of Polyolen).

Tijdens het FODMAP-dieet worden polyolen voor een bepaalde tijd geëlimineerd. Na deze eliminatiefase worden polyolen geleidelijk opnieuw geïntroduceerd om te bepalen of ze goed verdragen worden.⁵ 

De meeste polyolen hebben een ‘niet-gespecificeerde’ Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI), wat verwijst naar de hoeveelheid die dagelijks veilig geconsumeerd kan worden.⁶ Na grondige evaluaties hebben experts vastgesteld dat polyolen veilig zijn en dat het niet nodig is om hier een ADI aan toe te kennen. 

Hoewel polyolen dus veilig zijn, kunnen ze bij overmatig gebruik een laxerend effect hebben. Deze waarschuwing vind je daarom altijd terug op het etiket van levensmiddelen die meer dan 10% polyolen bevatten.⁷

Polyolen zijn een verantwoord alternatief voor suiker en dragen bij aan het verminderen van de suiker- en calorie-inname. Leg altijd de nadruk op een gezond en gevarieerd dieet, om zo alle voedingsstoffen binnen te krijgen.