Is stevia gezond en wat zijn de voordelen?

24/09/20241 minuten

Wist je dat het steviablad 15 tot 20 keer zoeter is dan gewone suiker? De steviolglycosiden die uit de bladeren komen, zelfs 100 tot 500 keer. En dat alles zonder calorieën en zonder effect op de bloedsuikerspiegel. Daarom is stevia heel populair geworden als natuurlijke suikervervanger. Maar is stevia gezond? In dit artikel vertellen we je alles over stevia en hoe het gebruikt wordt.

Wat is stevia?

Stevia is een natuurlijke suikervervanger afkomstig van de steviaplant. De bladeren van deze plant bevatten zoete extracten (steviolglycosiden). Zodra de bladeren volgroeid zijn, worden ze geplukt en gedroogd. Vervolgens worden de gedroogde bladeren in water geweekt waardoor de steviolglycosiden vrijkomen. Dit extractieproces is vergelijkbaar met het zetten van thee waarbij de smaken van de theeblaadjes door het warme water vrijkomen en het water een andere smaak krijgt. Door het water vervolgens te laten verdampen, blijft er een wit en zoet poeder over.

Het steviablad is 15 tot 20 keer zoeter dan gewone suiker en de steviolglycosiden die uit de bladeren worden verkregen, zijn maar liefst 100 tot 500 keer zoeter. Deze zoetkracht is afhankelijk van de specifieke steviolglycoside en de zuiverheid waarmee het extractieproces wordt uitgevoerd.

Rebaudioside A (Reb. A) is de meest voorkomende, pure en zuivere steviolglycoside die in de bladeren voorkomt. Naast Reb. A zijn er andere rebaudiosiden zoals Reb. B, Reb. C, Reb. D… Elke variant heeft zijn eigen unieke smaakprofiel. Daarnaast worden alle rebaudiosiden weergegeven met een zuiverheidspercentage zoals Reb. A 90%, Reb. A 94% en Reb. A 98%. Hoe hoger het zuiverheidspercentage, hoe puurder en zoeter de stof. Naast de individuele zuiverheidspercentages wordt ook de zuiverheid van alle steviolglycosiden samen vastgesteld. Deze mag wettelijk gezien niet lager zijn dan 95%.

Is stevia gezond?

Stevia bevat geen calorieën of koolhydraten en heeft geen effect op de bloedsuikerspiegel. Daarnaast is deze natuurlijke suikervervanger, in tegenstelling tot suiker, niet schadelijk voor het gebit. Het is dus geschikt voor iedereen die op een verantwoorde manier wil genieten van zoet.¹

Is stevia veilig?

In 2011 heeft de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) steviolglycosiden goedgekeurd. Na grondig onderzoek is de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) vastgesteld op 4 milligram steviolglycosiden per kg lichaamsgewicht per dag. Omdat steviolglycosiden een hoge zoetkracht hebben, wordt het in kleine hoeveelheden geconsumeerd en is het haast onmogelijk om deze ADI te overschrijden. https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1537

Omdat niet alle steviolglycosiden op natuurlijke wijze uit de bladeren van de steviaplant worden gewonnen, is er sinds 2023 een nieuwe wet met betrekking tot de naam en het bijbehorende E-nummer. Wanneer je "steviolglycosiden verkregen uit stevia" of "E960a" op een etiket ziet staan, betekent dit dat de zoetstoffen op een natuurlijke manier uit de bladeren van de steviaplant zijn gewonnen. Zie je daarentegen "steviolglycosiden verkregen via een enzymatisch proces" of "E960c" dan zijn de steviolglycosiden op enzymatische wijze geproduceerd. Voor het creëren van een extra zoete smaak worden gezuiverde steviolglycoside-bladextracten enzymatisch omgezet naar Reb. M.

Heeft stevia bijwerkingen?

Steviolglycosiden worden niet rechtstreeks opgenomen in ons lichaam, maar door bacteriën in de darmen afgebroken tot steviol. Steviol wordt in de lever omgezet waarna het via de urine het lichaam verlaat. Recent onderzoek heeft aangetoond dat het consumeren van steviolglycosiden gedurende 12 weken geen invloed heeft op de samenstelling van de darmmicrobiotica (voorheen darmflora genoemd). Dit betekent dat steviolglycosiden geen verstoring veroorzaken in de natuurlijke balans van bacteriën in onze darmen. Vanwege de extreem hoge zoetkracht worden steviolglycosiden in kleine hoeveelheden geconsumeerd en veroorzaakt het, in tegenstelling tot sommige polyolen, geen laxerend effect of darmklachten.²

Ook dragen steviolglycosiden niet bij aan tandbederf. Telkens als je suiker eet of drinkt, wordt dit door bacteriën in je mond omgezet in zuur. Dit zuur tast het tandglazuur aan waardoor uiteindelijk gaatjes (cariës) kunnen ontstaan. Omdat steviolglycosiden de zuurgraad neutraliseren en niet afgebroken kunnen worden in de mond, heeft het geen invloed op het tandglazuur en geeft het dus ook geen risico op gaatjes.

Stevia en erythritol

Door de extreem hoge zoetkracht worden steviolglycosiden niet puur geconsumeerd maar gemengd of verdund met andere producten. Door een kleine hoeveelheid steviolglycosiden toe te voegen aan de iets minder zoete erythritol ontstaat er qua zoetkracht een 1 op 1 vervanger voor suiker.

Net als stevia is erythritol 100% natuurlijk. Erythritol bevat ook geen calorieën of opneembare koolhydraten en is niet schadelijk voor het gebit. Het komt van nature voor in gefermenteerde paddenstoelen, groente en fruit, maar vanwege de beschikbaarheid wordt erythritol meestal verkregen uit maïs. Erythritol heeft dezelfde smaak en kristalstructuur als suiker, maar is net iets minder zoet. Door de neutrale smaak en goede eigenschappen, kunnen deze twee suikervervangers perfect gecombineerd worden.

Hoe gebruik je stevia?

Hieronder vind je een overzicht van alle Green Sweet-producten die gezoet zijn met steviolglycosiden. Ter illustratie wordt erythritol, een zoetstof met een zoetkracht van 75% ten opzichte van suiker, ook weergegeven. Door een kleine hoeveelheid steviolglycosiden Reb. A 98% toe te voegen aan de minder zoete erythritol, ontstaat er een perfecte vervanger voor kristalsuiker, bruine suiker of bijvoorbeeld poedersuiker. Maar steviolglycosiden kunnen ook verdund worden met water waarbij vloeibare stevia ontstaat. Heerlijk in de koffie, of thee, door de yoghurt, kwark en smoothie of om gerechten een zoete twist te geven.

Naam	Zoetstoffen	Zoetkracht	Toepassing
Erythritol	100% Erythritol	Zoetkracht van 75% ten opzichte van suiker	Voor alle toepassingen van suiker
Icing	99,8% Erythritol 0,2% steviolglycosiden Reb. A 98%	Precies even zoet als suiker	Voor alle toepassingen van poedersuiker
Brown	94,8 % Erythritol 0,2% steviolglycosiden Reb. A 98%	Precies even zoet als suiker	Voor alle toepassingen van bruine suiker / basterdsuiker
Sweet Vanille	98,3% Erythritol 0,2% steviolglycosiden Reb. A 98%	Precies even zoet als suiker	Voor alle toepassingen van suiker met de heerlijke smaak van vanille
Extra Sweet	99,0 % Erythritol 1,0% steviolglycosiden	5 keer zoeter dan suiker	Alle toepassingen van suiker, met name geschikt voor het zoeten van grotere hoeveelheden
Zoetjes	Steviolglycosiden Reb.A 98% Erythritol	1 zoetje staat gelijk aan 1 theelepel suiker.	Voor het zoete van warme dranken
Vloeibare stevia	15% steviolglycosiden	1 zoetje staat gelijk aan 1 theelepel suiker.	Voor het zoete van koude- en warme dranken, yoghurt en smoothies

Tot slot: kijk naar de ingrediëntenlijst

Als je een suikervervanger op basis van stevia wilt kopen, is het belangrijk om naar de ingrediëntenlijst en voedingswaardetabel te kijken. Supermarkten bieden naast synthetische zoetstoffen meestal ook producten aan die zijn gezoet met steviolglycosiden. Ondanks de natuurlijke uitstraling, zoals een groene verpakking en/of afbeeldingen van steviablaadjes, kan de suikervervanger voor een groot deel uit een suiker- en calorierijke basis bestaan. Dit kan misleidend zijn voor consumenten die denken een gezond alternatief te kiezen.

De suikervervangers in het assortiment van Holland & Barrett, gezoet met steviolglycosiden, zijn echter altijd op basis van erythritol en steviolglycosiden. Hierdoor zijn ze geschikt voor iedereen die het gebruik van suiker moet beperken, een speciaal dieet volgt of gewoon wat gezonder wil leven.